Men in White: schermers. Ingenieurs in het wild. Dineren in ... - VTK

More documents

Recommendations

Info

Wetenschappelijk De basis van een succesvol schaakspel is echter niet alleen een dergelijk gestrucureerd denkpatroon. Maar als ook andere vereisten, zoals rekenen en planning, nodig zijn, dan zou een uitmuntend schaker niet zozeer aangeboren talent moeten hebben. In dat geval zou goed schaken eerder het resultaat zijn van gespecialiseerde en gedisciplineerde training. De Belgische psycholoog Adriaan de Groot, zelf een grootmeester in schaak, bevestigde deze notie in 1938. Hij vergeleek gemiddelde en sterke schaakspelers in een groot Nederlands schaaktoernooi met de leidende schaakmeesters op wereldniveau. Hij vroeg de spelers hun gedachten te beschrijven als ze een bepaalde spelsituatie bekeken. Hieruit kon hij concluderen dat de sterkere spelers beduidend meer mogelijkheden overdachten dan de gemiddelde spelers. De grootmeesters daarentegen overdenken niet nog meer mogelijkheden, maar juist de betere mogelijkheden - zoals Capablanca vertelde. Recente studies hebben aangetoond dat Groots resultaten te danken waren aan de aard van de testopstellingen. Een opstelling waarin accurate berekeningen cruciaal zijn, staat schaakmeesters meer toe hun ding te doen. Toch wordt bekwaamheid en, sterker nog, expertise niet zozeer bepaald door een betere analytische kennis of een betere gestructureerde logica. Want wanneer een zwakkere speler en een grootmeester, met dezelfde vergaarde kennis, geconfronteerd worden met een moeilijke spelpositie, zal de zwakkere speler, na een half uur puzzelen, nog steeds niet alle mogelijkheden overdacht hebben, terwijl een grootmeester de zet bijna onmiddellijk ziet zonder eerst het spel volledig te moeten analyseren. De Groot liet zijn proefkonijnen ook een spelpositie bekijken gedurende een bepaalde tijd om deze dan achteraf te reconstrueren. Beginnende schaakspelers herinnerden zich maar een aantal details van de posities, terwijl grootmeesters het bord quasi perfect konden reconstrueren nadat ze er slechts 30 seconden naar mochten kijken. Dit specifiek Ir.Reëel 8 memoriseren van spelposities in een korte periode moet een resultaat zijn van training, want schaakmeesters doen het niet beter dan anderen in algemene geheugentests. Gelijkaardige resultaten hebben aangetoond dat bridge spelers (die kaarten kunnen onthouden gedurende vele spelletjes), computerprogrammeurs (die een massa computercode kunnen reconstrueren) en muzikanten (die lange partituren uit het hoofd kunnen spelen) zo een geheugen hebben. Dit is een vereiste voor het bestaan van expertise. In de jaren 1960 probeerden Herbert A Simon en William Chase, beiden aan de Carnegie Mellon Universiteit, een betere kijk te krijgen op het geheugen van een expert. Verder ingaand op het onderzoek van de Groot, vroegen ze aan spelers van verschillende niveaus om een random gegenereerde spelsi-tuatie te reconstrueren. Dit is immers helemaal anders dan wanneer men door een gespeeld schaakspel tot die bepaalde spelsituatie komt. De correlatie tus- sen schaken, schaakniveau en accuraatheid van de spelers was veel zwakker als de spelsituatie random gekozen is. Schaakgeheugen is dus meer specifiek dan men eerder dacht. Deze experimenten dragen ook bij tot eerdere studies waarin in men overtuigend demonstreerde dat bekwaamheid op een specifiek gebied niet automatisch wordt overgedragen op andere gebieden. De Amerikaanse psycholoog Edward Thorndike toonde dit voor het eerst aan : de studie van Latijn verbeterde niet automatisch het Engelse taalgebruik en de studie van geometrie ontwikkelde niet automatisch een beter gebruik van dagelijkse logica. Herbert. A Simon verklaarde dat het relatief slechte geheugen van grootmeesters inzake een artificieel gecreëerde spelsituatie met een model gebaseerd op betekenisvolle patronen nl. de “stukkentheorie”. Met dit concept verklaarde hij hoe grootmeesters een eindeloze hoeveelheid aan informatie kunnen manipuleren. De beroemde psycholoog George Miller van de Princeton University, bepaalde de limieten van een werkend geheugen (1956, “The Magical Number Seven, Plus or Minus Two”). In dit werk toonde Miller aan dat mensen slechts 5 tot 9 items tegelijk kunnen overzien. “Door informatie in stukken te kappen en te ordenen”, beweerde Simon, “kunnen grootmeesters werken met deze limitatie.” Bv. de zin “Zie, ginds komt de stoomboot”. Het aantal stukken informatie in deze zin hangt af van de kennis van dit kinderversje en van de Nederlandse taal. Voor de meeste autochtone Belgen is de zin een deel van een groter geheel, een gekend versje. Voor diegenen die de Nederlandse taal spreken, maar niet het versje kennen, is dit een losstaande zin, één losstaand stuk. Voor iemand die de woorden kan memoriseren, maar niet hun betekenis, heeft de zin 5 stukken, en het zijn 24 stukken voor iemand die de letters kent, maar niet de woorden. In de context van schak-
gemaakt worden inzake amateurs en grootmeesters. Voor een beginner kan een spelsituatie met 20 schaakstukken veel meer dan 20 stukken van informatie bevatten, want elk stuk kan op verschillende plaatsen gezet wor-den. Een grootmeester daarentegen ziet een deel van de spelsituatie als “verplaatste-loper-naar-detoren-aan-koningszijde” samen met “geblokkeerde-koning-indiaansepion-ketting”, en kan zo de gehele spelsituatie herleiden tot 5 of 6 informatiedelen. Door metingen van de tijd nodig om een nieuw stuk informatie te memoriseren en het aantal uren dat een schaakspeler moet studeren alvorens hij het niveau van grootmeester bereikt, bepaalde Simon dat een schaakmeester ongeveer 50 000 tot 100 000 stukken schaakinformatie moet gezien hebben. Deze schaakinformatie kan alleen vergaard worden door naar schaakspelsituaties te kijken. Toch waren er gaten in de stukkentheorie. Hij kon bepaalde aspecten van het geheugen niet volledig verklaren, zoals de bekwaamheid van experts om te presteren, terwijl ze afgeleid worden. K. Anders Ericsson van de Florida State University beweerde dat er een ander mechanisme moest bestaan dat grootmeesters toeliet het lange termijn geheugen ook te activeren. Ericsson zegt : “De demonstratie dat hoog bekwame schaakspelers, geblinddoekt, nog steeds op hun normale niveau presteren, is niet uit te leggen met de Stukken Theorie. Ze hebben immers kennis nodig van de spelsituatie die ze kunnen teruglinken aan een reeds geziene spelsituatie uit hun geheugen.” Een geblinddoekt spel spelen vereist een manipulatie van de informatie van de opgeslagen stukken. Dit is te vergelijken met het omgekeerd op zeggen van het kinderversje. Het is mogelijk, maar niet gemakkelijk. Toch speelden de geblinddoekte schaakmeesters snel en verrassend sterk. Ericsson haalt ook studies aan van geneesheren die klaarblijkelijk informatie opslaan in hun lange termijn geheugen en die veel later het terug oproepen op een manier die hun toelaat een diagnose te stellen. Zijn meest waardevolle bevinding doet hij bij de studie van “leesprocessen”. Hij concludeerde dat geoefende lezers amper hun leestempo vertraagden wanneer ze onderbroken of afgeleid worden. Wetenschappers verklaarden dit door een structuur ‘het lange termijn werkende geheugen’ genoemd. Schaakmeesters activeren dus veel meer hun lange termijn geheugen dan amateur schakers dat doen. “Er is minstens 10 jaar training vereist om meester te worden op eender welk vlak !” Fernand Gobet van de Brunel Universiteit in London, poneert een tegenovergestelde theorie. Die vervolledigt het idee van de stukkentheorie met als argumenten: een grootse bekwaamheid en zeer grote patronen, bestaande uit een dozijn schaakstukken. Zulk een patroon zou een aantal poorten bevatten waarin de grootmeester schaakstukken kan plaatsen. Een volgend patroon kan bestaan: “geïsoleerde-koningins pion-vanuit-de-Nimzo-Indiaanse- Verdediging”, en een grootmeester kan een bepaalde poort veranderen door dezelfde spelpositie als volgt te hernoemen: “geïsoleerde-koningins pion-vanuit-de-Nimzo-Indiaanse- Verdediging-min-de-loper-staandeop-zwart”. In de analogie met het versje “Zie ginds komt de stoomboot”, kan men “stoomboot” als poort zien en deze vervangen door “speedboot” en “paardje” door “ezel”. Iedereen die het versje kent zou er geen problemen mee mogen hebben om dit op te zeggen met de nodige veranderingen. Over één punt komen alle theorieën over experts overeen: het kost enorm veel moeite om structuren op te bouwen in het verstand. Simon poneerde een eigen psychologische wetmatigheid, de 10-jaar-regel : het vergt ongeveer een decennium hard werk om een meester te worden op eender welk gebied. Zelfs wonderkinderen als Wetenschappelijk Gauss in wiskunde, Mozart in muziek en Bobby Fisher in schaken, hebben een equivalente moeite moeten doen, door vroeger te starten of harder te werken dan anderen. Overeenstemmend met deze opinie weerspiegelt het profiel van de schaakwonderkinderen progressieve computergebaseerde trainingsmethodes. Deze laten toe dat kinderen sneller schaak spelen op meesterniveau en tegen sterkere tegenstanders dan hun voorgangers. Fisher creëerde sensatie toen hij de titel van schaakmeester kreeg op zijn 15 jarige leeftijd, in 1958. De record houder vandaag is Sergey Karjakin uit Ukraïne, die deze titel verdiende op 12 jarige leeftijd. Ericsson beweert dat niet alleen ervaring maar zeer zeker ook hard werken, waarin men constant nieuwe uitdagingen zoekt, er toe doen. Daarom is het mogelijk dat enthousiastelingen duizenden uren schaak spelen zonder ooit enig niveau te bereiken op gebied van schaken, golf of muziek en een getrainde student hen kan overstijgen op relatief korte termijn. Opmerkzaam is dat de tijd gespendeerd aan het schaken in toernooien schijnbaar minder bijdraagt aan de vooruitgang van een student. De hoofdwaarde van deze toernooien is het tonen van zwakheden waarop men later dan kan trainen; beginnelingen moeten zich eerst toeleggen op de studie en boeken. Hierdoor boeken ze dan ook relatief snel vooruitgang in het begin. Na een bepaalde tijd bereiken ze een gemiddeld niveau en daar nemen de meeste amateurs dan ook genoegen mee. Bv. slagen voor een rijexamen, meekunnen met de rest van de golfclub, maar daar niet bovenuitsteken. Experts in wording daarentegen zijn constant openminded en kritisch t.o.v. hun eigen prestaties, zodat ze steeds kunnen verbeteren tot een topniveau. Ondertussen verhoogt het standaard niveau voor experts naar uitdagender levels. Middelbare school lopers moeten onder een bepaald maximum lopen, conservatoriumstudenten spelen muziekstukken geschreven door ware virtuozen. En het is weer schaken dat hierin het meest over- Ir.Reëel 9
Page 1 and 2: Ir.Reëel Hoe denkt de grootmeester
Page 3 and 4: Ir.Reëel 2 6 The Expert Mind Het w
Page 5 and 6: Erasmus Ir.Reëel 3
Page 7 and 8: Bier dinkende varkens, een delicate
Page 9: Een man wandelt langs de binnenkant
Page 13 and 14: Jij geeft hen het gevoel van kampio
Page 15 and 16: 54% 2 3 Helaas pindakaas, je bent n
Page 17 and 18: Case3: Probeer de juiste hoeveelhei
Page 19 and 20: Ik heb een (duik)boot!! Magnetisch
Page 21 and 22: ? Laatstejaarsreis Ya sienta lo ? I
Page 23 and 24: Ir.Reëel 21
Page 25 and 26: Fakbar presenteert... De eerste kla
Page 27 and 28: van ingenieur swetenschappen blijve
Page 29 and 30: Red: Waar heeft u gestudeerd? Ik be
Page 31 and 32: in contact. Alleen het soort operat
Page 33 and 34: BR presents... WANTED, DEAD OR ALIV
Page 35 and 36: Een avondje tafelen begint meestal
Page 37 and 38: Als je VTK zou moeTen beKijKen Als
Page 39 and 40: de club heb je altijd topschermers
Page 41 and 42: Vrije tijd Ir.Reëel 39
Page 43 and 44: Algemeen Fakbar Activiteiten Theoko

Men in White: schermers. Ingenieurs in het wild. Dineren in ... - VTK

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?