'n Diskursiewe ondersoek van enkele verteenwoordigende ...

de ruwe contouren van de social machtsverhoudingen zien kan, daar laat Foucault
de machtsverhoudingen zich reeds proliferen in door iedereen aanvaarde manier
van spreken over de werkelijkheid” ( 1986 : 258 ). Viljoen verwys derhalwe na
Hutcheon se tese dat “the political applications of poststructuralism and
postmodernism are mostly sought on the terrain of denaturalisation rather than in
an effective theory for action” ( 1993 : 6 ). Kritici wat hul uitsluitlik by ‘n
Marxistiese uitgangspunt ( in die debatvoering tussen ‘n Marxistiese en
poststrukturalistiese benadering tot die geskiedenis ) skaar, gee myns insiens nie
genoeg krediet aan die waarde van hierdie denaturalisasieproses nie. ‘n Analise en
ontmaskering van die ideologiese werking van diskoers behoort nie as minder
belangrik geag te word as die eis dat die skrywer deur sy werk aktief moet ingryp
in die geskiedenis nie. Een van die oogmerke van die studie sou derhalwe wees
om die aantyging dat die poststrukturalisme ‘n a-politiese perspektief op die
geskiedenis verteenwoordig, te weerlê deur ‘n bespreking en toepassing van
Foucault se insigte.
Die politiese komponent van die poststrukturalisme tree veral na vore in die noue
verwantskap wat dit het met diskoerse van marginaliteit soos die postkolonialisme
en die feminisme. Dit is veral hierdie aspek van die poststrukturalistiese kritiek
waaraan daar aandag geskenk sal word in die studie. Young beweer dat die
politiese dimensie van die poststrukturalisme geleë is in die ondergrawing van
eurosentrisme, rassisme, kolonialisme, seksisme en kapitalisme ( 1990 : 1, 2 ) 3 .
3 Die Marxiste se hoofsaaklike fokus op die werkersklas as marginale groep kan juis ook as ‘n
tekortkoming in hul kritiek beskou word : “rather than the working class being the obvious universal
subject-victim, many others are also oppressed : particularly women, black people, and all other so-called
ethnic and minority groups” ( Young, 1990 : 5 ). Daar is by die Marxiste ‘n neiging tot die vereniging van
“all the individual stories of societies, groups and cultures into a single great story” ( Byatt, 2001 : 11 ). Die
geskiedenis word ‘n metanarratief van ‘n klassestryd wat voortstuur op ‘n doelwit van ‘n klasselose
maatskappy, terwyl die narratiewe van diegene wat op grond van etnisiteit, geslag of dergelike faktore
gemarginaliseer is, vergete bly : “the act of placing one struggle – that of class – in a foregrounded position
is to totalize, at least in the sense of excluding other struggles which many see as equally basic ( those of
gender, sexual preference, and race, for instance )” ( Hutcheon, 1988 : 214 ).
16