'n Diskursiewe ondersoek van enkele verteenwoordigende ...

Hoofstuk 1
Ideologie, diskoers en geskiedenis in die werk van Michel Foucault
1.1 Inleiding
Robert Young beweer in White Mythologies. Writing History and the West dat
Michel Foucault ‘n sentrale aandeel gehad het in ‘n eietydse bevraagtekening van
konvensionele vorme van die historiografie ( 1990 : 69 – 81 ). Hierdie hoofstuk is
derhalwe ‘n verkenning van Foucault se geskiedenisopvattinge en die moontlike
implikasies wat dit mag inhou vir die interpretasie van die historiese roman. ‘n
Benadering tot die geskiedenis in terme van rasionaliteit, vooruitgang en
teleologie, wat eie is aan ‘n Marxistiese beskouing van die geskiedenis en Hegel se
geskiedenisfilosofie, word deur Foucault ondergrawe. Die geskiedenis is volgens
Foucault juis nié ‘n lineêre evolusieproses waarin gebeure mekaar op
chronologiese wyse opvolg en kontinuïteit tussen verskillende historiese periodes
ontdek kan word nie.
Met die studie The Order of Things. An Archaeology of the Human Sciences
( 1970 ) het Foucault gepoog om enkele diskontinue historiese periodes in
Westerse kennissisteme sedert die Renaissance te ondersoek ( 1972 : 15 ). Met
betrekking tot The Order of Things. An Archaeology of the Human Sciences lewer
Foucault juis die kommentaar dat “[ my ] book carried the subtitle An
Archaeology of the Human Sciences. It implies a second one that would be An
Analysis of Knowledge and of Historical Consciousness Since the Sixteenth
Century” ( 1994d : 282 ). Die diskontinue historiese periodes wat Foucault in The
Order of Things omskryf, kan volgens hom beskryf word as episteme, wat mekaar
opvolg met epistemologiese breuke – waarmee ‘n mens herinner word aan
22