'n Diskursiewe ondersoek van enkele verteenwoordigende ...

unieke produk van die outeur se vindingrykheid en haar verbeelding nie, maar ook
die resultaat van die wyse waarop die outeur se werklikheidservaring binne die
modernistiese episteem gereguleer is. Foucault sou ook byvoorbeeld redeneer dat
Einstein, een van Woolf se tydgenote, sy relatiwiteitsteorie vroeg in die twintigste
eeu nie heeltemal onafhanklik van die diskursiewe norme van die modernistiese
episteem ontwikkel het nie.
Foucault se teorie oor episteme het dus ‘n sterk deterministiese inslag. John
( 1994b : 100 ) noem dat Foucault die punt maak dat die subjek se uitinge ingebed
is binne diskursiewe formasies wat sy uitinge “relativeer ten opsigte van enige
moontlike gewaande intensies, bedoelde betekenisse of begeerde doelwitte wat die
subjek mag gehad het”. Die individu is egter grootliks onbewus van die invloed
van epistemiese diskursiewe norme op sy denke. Ankersmit maak i.v.m. Foucault
se studie die stelling dat “de episteme van een bepaalde historische periode de
mensen die in deze periode leefden noodzaaklijkerwijs onbewust zal zijn” ( 1986 :
256 ). Hierdie siening dat diskursiewe norme die uitinge van die individu reguleer,
hang natuurlik nou saam met die wyse waarop Foucault humanistiese opvattinge
oor die subjek in The Order of Things ondergrawe.
‘n Episteem kan beskryf word as ‘n web van diskursiewe patrone en netwerke wat
binne ‘n sekere tydperk in die geskiedenis geïdentifiseer kan word. Foucault gee
die volgende definisie van hierdie begrip :
[ the ] episteme may be suspected of being something like a world-view, a slice
of history common to all branches of knowledge, which imposes on each one
the same norms and postulates, a general stage of reason, a certain structure of
thought that the men of a particular period cannot escape – a great body of
legislation written once and for all by some anonymous hand. By episteme, we
mean, in fact, the total set of relations that unite, at a given period, the
discursive practices that give rise to epistomological figures, sciences, and
possibly formalized systems ; the way in which, in each of these discursive
30