Ach Lieve Tijd Schiedam deel 2, 400 jaar jenever - img.coret.org

De Weense methode
Het bedrijfstype veranderde na 1850.
Toen maakte De Hollandse branderij,
met zijn karakteristieke ronde beslagbakken,
pl aa ts voor de Weense
branderij . Die werkte met andere,
rechthoekige bakken, een ander graanmengsel
en vooral een hoger tempo.
Een nieuw nevenproduct van de
Weense methode was jenevergist, beter
bekend als bakkersgist, en al snel een
zelfs tandig product met een eigen
44
afzetgebied. 'Koningsgist' herinnert
aan de Schiedamse branderij De
Koning, eigendom va n de gelijknamige
familie, en een voorbeeld van een
persoonsnaam die in de loop der tijd
een soorh1aam word t. Een ander
voorbeeld is 'Berenburg', de kruidenbitter
die de Amsterdamse apotheker
Hendrik Berenburg omstreeks 1860
voor op Friesland varende schippers
trok. De laa tste brander vo lgens de
Weense methode was Frans Geerdes,
directeur van de branderij Hollandia,
een ernstig en zwart doorrookt gebouw Linksboven: Op de Noorddat
ontworpen was door de Schiedamse vestsingel, tegenover de
architect Coen Kramers, telg uit een Noordmolen, staan zeven
geslacht van branders. In 1986 viel de karakteristieke
beslissing om Holl andia te sluiten. gebouwtjes-met-puntdak
De opkomst va n de Weense branderij naast elkaar: oorspronke­
valt in de periode van opleving tussen lijk kleine branderijen uit
1850 en 1900. De etiketten uit deze
de tweede helft van de
periode tonen duidelijk hoe inventief 19de eeuw. In het tweede
de distil1 ateurs met hun nieuwe
en derde pand was de
markten omgingen. Herman Jansen Weener Gistfabriek 'De
introduceerd e een nieuwe producten­ Atlas' gevestigd, eigenlijn
met het merk Cardinal, een vogeltje dom van gemeenteraads­
dat vrijwel uitsluitend voorkomt in het lid voor de Liberale Partij
zuiden van de Vereni gde Staten. De tot 1910, Matthijs Franken.
brave Graauwe Hengst van Daniël (GA Schiedam/foto J. van
Visser, die in Nederl and al s Zeeuwse Diggelen)
Hierboven: Aan de andere
kant van het water, vlakbij
de molen De Noord was
de branderij en
gistfabriek van A. de
Koning, een brander die
nogal wat 'nieuwigheden'
in het brandersvak
introduceerde. Bekend
werd zijn Koningsgist dat
door veel bakkers werd
gebruikt. (SMS)
Links: Tegenover de
Beurs, op Dam 2, staat het
pand dat jarenlang het
'Koffijhuis' was waar
graanhandelaars en
branders, na gedane
arbeid, een kopje koffie of
liever een borreltje, al of
niet met suiker, kwamen
drinken. De foto toont
enkelen van hen, keurig
gekleed met (hoge) hoed.
Het verschil in
maatschappelijke positie
met de man die klompen
draagt, is duidelijk. (GA
Schiedam)