Als de monnik spreekt weblog - Rick Timmermans

Ontwikkelingen in de wetenschap en de techniek veranderde veel in de afgelopen
vijftien eeuwen. Tussen 500 na Christus en 2009 na Christus gaapt een
groot onbeschrijfelijk gat. De huidige Fransman zou niets begrijpen van de
mens die vijftien eeuwen geleden woonde op de plek waar nu zijn dorp staat
– andersom al helemaal niet. Dankzij vele nieuwe inzichten kunnen tal van
ziekten waar onze voorvaderen aan stierven bijgeschreven worden op de lijst
van niet-levensbedreigende ziektes. De achthonderd kilometer tussen Wageningen
en het klooster in het Franse Flavigny is een dag rijden met de auto –
bij een tijdgenoot van Benedictus zou de gedachte om in een dag die afstand
af te leggen niet eens kunnen opkomen. Wij raken gefrustreerd als een mail
na anderhalve dag nog niet beantwoord is; een tijdgenoot van Benedictus
deed misschien met kerst een kaart op de ‘bus’, maar een mailtje om een
vergadering te plannen? Onze tijd lijkt in niets op die van Benedictus.
Toen Benedictus leefde was het normaal dat je met het hele dorp op zondag
naar de kerk ging. Dat je ging trouwen en de rest van je leven bij elkaar bleef.
Dat je elke ochtend naar je werk ging en moe maar voldaan aan het einde
van de dag terugkeerde – het werk te laten waar het is. Hoe anders is dat nu.
Sinds 2000 verbraken zo’n 480.000 mensen in Nederland hun huwelijk. In
2004 gaf bijna 80 procent van de Nederlanders aan stress te ervaren op het
werk – werkdruk en gebrek aan waardering werden als grootste oorzaken
genoemd. Om maar te zwijgen over de werkloosheidsstijging die we nu meemaken
als gevolg van het instorten van de financiële markt, waar hebzucht
de belangrijkste bouwsteen vormde. Of het drugsgebruik onder managers,
omdat ze anders de druk van het presteren en harde werken niet aankunnen.
De vraag komt naar boven of wij in die vijftien eeuwen na Benedictus wel iets
vooruit zijn gegaan? Ja, technologische vernieuwingen zorgen ervoor dat een
overgebleven maaltijd van gisteren in de magnetron opgewarmd wordt en ja,
bijna niemand sterft meer aan een gewone griep. Maar kunnen wij ook ‘ja’
antwoorden op de vraag of wij nu beter weten hóe te leven? Of onze levensvreugde
en het gevoel een zinvol bestaan te leiden ook vooruit is gegaan?
Benedictus schreef geen recept om 480.000 ‘zieke’ huwelijken te redden.
Maar hij gaf wel de juiste richting aan; in de vocabulaire van monniken komen
‘gebrek aan waardering’ en ‘stress’ niet voor. Pater Pius, monnik in de
benedictijnenabdij van Flavigny, zegt: “Het leven van een monnik is wel erg
druk, maar stress? Nee, als je dat ervaart ben je geen monnik meer. Je bent
gestrest als je te veel in dezelfde tijd wilt doen, als het gaat om geld, geld,
geld en snel, snel, sneller dan die ander – de moderne wereld. Maar dat is
niet de wereld van de oudheid, onze wereld. Wij leven met de natuur, met
het op- en ondergaan van de zon, het komen en gaan van de seizoenen.”
10