Als de monnik spreekt weblog - Rick Timmermans

“en in die stijlen zitten verschillende treden van nederigheid en discipline die
God ons oproept te beklimmen”.
Je moet de minste zijn. Zo schrijft laddertrede vier voor: “Ook gehoorzamen
als je iets lastigs wordt opgelegd, of iets wat tegen je belangen indruist of je
zelfs onrecht doet, en hierbij welbewust te zwijgen en geduldig te blijven.”
Andere stappen schrijven voor dat monniken niet te snel moeten lachen (zeker
niet als de grap ten koste van een ander gaat), slechte gedachten en daden
moeten opbiechten aan de abt, zichzelf slechter en waardelozer moeten
voelen dan de ander en tevreden moeten zijn met het goedkope en waardeloze.
Op de laatste trede van de ladder, als de monnik al met zijn hoofd in
de hemel is, roept hij de monnik op altijd met hart en lichaam nederigheid
uit te stralen. De blik gericht naar beneden. “Beschouw jezelf te allen tijde
schuldig aan je zonden en stel je voor dat je al bij het vreeswekkend oordeel
bent. […] Heer, ik ben niet waardig, ik zondaar, om mijn ogen op te slaan ten
hemel.” Eenmaal opgeklommen, zal de liefde van God het belangrijkste in je
leven zijn. De vrees voor de hel drijft de monnik niet langer meer, maar de
liefde van Christus.
Heel concreet geeft Benedictus in twaalf stappen weer hoe je een goed leven
moet leiden. Maar nederigheid? Dat is zo onaantrekkelijk. In het Engels betekent
nederigheid humility. Humility komt van het woord humus, wat aarde
betekent. Dat spreekt meer aan, nederig in de zin van geaard zijn. Met twee
benen in het hier en nu, rechtdoen aan de realiteit. Dus ook rechtdoen aan
wie je zelf bent.
De ladder waar Benedictus over spreekt, is gevestigd in het leven van alle
dag. Het doel is de hemel, wat staat voor een leven in alle vrijheid. Wie denkt
dat hard werken, je huishouden op rolletjes hebben, veel geld verdienen,
veel geld uitgeven, jezelf ontplooien, je onafhankelijk maken door helemaal
op eigen benen te staan, leidt tot vrijheid, komt bedrogen uit wanneer hij
kijkt in de spiegel van Benedictus. Benedictus zegt dat het leven pas zin heeft
als de realiteit tot zijn recht komt. De wereld draait niet om jou, maar om
God. En daar kom je volgens hem achter gedurende de klim op de ladder der
nederigheid.
Jezelf niet op de borst kloppen, niet over lijken gaan, de ander waarderen, of
beter, jezelf slechter voelen dan de ander. Dat is de boodschap van Benedictus
voor de mensheid. Hij trekt de lijn uit de Bergrede van Jezus door. Maar
ook de woorden van Paulus, om lijden te dragen, niet te leven voor jezelf,
maar voor Christus. Ons doel is de hemel en niet de aarde. Benedictus roept
op met dat besef te leven. Je hoeft het hier niet te maken, niet rijk en belangrijk
te zijn. Wees je vooral bewust dat bij alles wat je doet God meekijkt. Dan
kan je maar beter nederig zijn, je collega promotie gunnen, zorgen dat een
52