oib ?<Y9 ^)

opgericht, en kwamen weldra ook met Japan en China in handelsgemeenschap.
Op Macao, dat hun door de Ghincezen werd afgestaan,
stichtten zij zelfs eene volkplanting, gelijk ook in de Molukken en op
Ceilon. Alleen in deze volkplantingen oefenden zij onmiddellijke heerschappij
uit; overigens waren al hunne vestigingen slechts handelskoloniën,
waar hun gebied zicb bepaalde tot de forten, welke zij ter
bescherming hunner etablissementen luidden gebouwd. Niet een uitgestrekt
grondgebied, maar de handel was en bleef hun hoofddoel.
Omstreeks het midden der zestiende eeuw had deze zijnen hoogsteu
bloei bereikt; maar van toen af begonnen de machtigste Indische
vorsten het hoofd op te steken, en neigde de macht der Portugeezen
ten val. Verscheidene oorzaken werkten hiertoe samen: mindere
geschiktheid der hoofden en bevelhebbers; misbruiken in het bestuur;
en de haat der inboorlingen, dien zij zich op den hals haalden door
hebzucht, willekeur en allerlei gewelddadigheden, waartoe ook behoorde
de invoering der inquisitie, om de bevolking tot de aanneming
van het Christendom te dwingen. Toen, ten gevolge der vermeestering
van Portugal door PHILIPS II (1580), ook de koloniën onder het
Spaansche bewind kwamen, nam de ontevredenheid meer en meer
toe, ook onder de Europeanen; zoodat er weldra eene bijna volslagene
regeeringloosheid heersen te, die, ook zonder van buiten komende oorzaken
, den ondergang der Portugeesche volkplantingen moest na zich
slepen. Doch ook deze oorzaken bleven niet uit.
De Nederlanders hadden PHILIPS de gehoorzaamheid opgezegd; en
daar het hem niet gelukte hen door de wapenen tot onderwerping
te brengen, trachtte hij zulks te doen door hunnen handel, die zich
toen nog tot de Europeesche zeeën bepaalde, en daarmede hunne
welvaart te vernietigen. Hiertoe verbood hij hun de vaart op Portugal
(1584), vanwaar zij de koloniale en andere waren haalden. Het
middel bleek echter slecht gekozen tot bereiking van zijn doel; want,
behalve dat het den Portugeeschen handel grootclijks benadeelde,
bracht het ook de Nederlanders op het denkbeeld om zejven naar
Indië te stevenen, en de volvoering van dit plan sleepte het geheele
verlies zijner koloniën na zich.
\ 'S. EERSTE TOCHTEN DER NEDERLANDERS NAAR INDIË, TOT OP DE
8
OPRICHTING DER OOST-INDISCHE COMPAGNIE (1594—1G02).
De oorlog met Spanje maakte voor de Nederlanders de reis naar
Indië langs het gewone vaarwater zeer gevaarlijk. Daarom besloot
men te trachten door de Noordelijke Uszee eenen doortocht op te