oib ?<Y9 ^)

%i
een oorlog gevoerd, welke eindigde met de onderwerping en gevangenneming
van dien Vorst (1681), die van toen af als leenman der
Compagnie en bijgestaan door een Raad van twaalf Grooten zijn rijk
bestuurde, en de verovering van het aan hem toebehoorende noordoostelijke
gedeelte van Celebes (de tegenwoordige Residentie Menado),
dat onder het beheer van den Gouverneur der Molukken werd gebracht,
en waar later (1702) bij de hoofdplaats Menado het fort Amsterdam
werd gebouwd.
VAN GOENS had als Gouverneur tot opvolger CORNELIS SPEELMAN
(1681—1684). Deze werd door den Sultan HADJI van Bantam te hulp
geroepen (1682) tegen zijnen vader en voorganger, AcoNG,die van de
regeering had afstand gedaan doch nu, door de aldaar gevestigde
Engelschen, Franschen en Denen aangehitst en ondersteund, tegen
zijnen zoon de wapenen had opgevat. De oude Vorst werd verslagen,
en HADJI sloot met de Compagnie een verdrag, waarbij haar de alleenhandel
in peper en lijnwaad in Bantam, de Lampongsche Districten
en Silebar op Sumatra toegestaan en vergund werd bij Bantam een
fort te bouwen, dat den naam Speelwijk ontving; terwijl alle andere
Europeanen, die zijnen vader hadden bijgestaan, door hem uit Bantam
werden verdreven (1684).
De Sultan van Tjeribon, die van Mataram afhankelijk was doch
tijdens den inval van TROENA DJAJA in zijn gebied de opperheerschappij
van Bantam had erkend ten einde vandaar hulp tegen den overweldiger
te bekomen, nu bemerkende dat de Nederlanders in dat rijk
het overwicht verkregen, stelde zich ook omstreeks dezen tijd onder
bescherming der Compagnie (1683).
Gedurende een tijdvak van ongeveer twintig jaren (Gouverneurs
Generaal JOHANNES CAMPHUIS 1684—1691, WILLEM VAN OUTIIOORN
1691—1704, JOAN VAN HOORN, 1704—1709) bleef nu de rust op
Java en in geheel Nederlaudsch Indië met weinige uit/onderingen
ongestoord, en bleven de zaken voor het uitwendige nagenoeg in
denzelfden toestand, alleen met dit belangrijk onderscheid, dat de
geldelijke staat der Compagnie langzamerhand aanmerkelijk achteruitging
; zoo door de groote onkosten, welke het vermeerderd landbezit
na zich sleepte, als door de grove misbruiken, die in de administratie
inslopen, en de weelde en het zedenbederf, welke hand over hand
toenamen. De onrustige tijden, die nu volgden, strekten geenszins
om dien toestand te verbeteren.
In den laatsten tijd der vijfentwintigjarige regeering van AMANGKOE
RAT I was de goede verstandhouding der Compagnie met dezen Vorst
aanmerkelijk verflauwd; en schoon het niet tot openbare vijandelijkheden