oib ?<Y9 ^)

elangrijkste bepalingen waren : dat men elkander in alle oorlogen zoude
bijstaan, behalve tegen die volken, met welke men vredesverdragen
had gesloten; en dat de onderdanen van den Vorst geen handel
mochten drijven op de Specerij-eilanden, en zich niet naar of voorbij
Malaka begeven zonder vergunning van de Compagnie.
Terwijl men zich zoo den vrede met het machtigste rijk van Java
verzekerde, braken ten gevolge van verkeerde handelingen der Nederlanders
op Geilon vijandelijkheden met den Keizer van Kandia uit,
die eerst na drie jaren, door het beleid van JOHAN MAATSUIKER, toenmaals
Gouverneur van Punto de Gale, werden bijgelegd (1649) zonder
nadeelige gevolgen voor onze belangen aldaar.
Het bewind der Gouverneurs Generaal KAREL REINIERSZOON (1C50—
1653) en JOHAN MAATSUIKER (1653—1678) was eene aaneenschakeling
van oorlogen, maar tevens een tijdvak van groote uitbreiding van de
macht der Compagnie.
Een opstand op Ternate en Ambon werd niet dan met veel moeite
onderdrukt (1650—1652), maar had ten gevolge dat met den Sultan
van Ternate een verdrag werd aangegaan, waarbij deze van zijne
rechten op Ambon afstand deed, en tegen eene geldelijke schadeloosstelling
toestond dat overal in de Molukken de kruidnagelboomen
werden uitgeroeid. Eene overeenkomst van dezelfde strekking werd
in 1653 met den Sultan van Batjan aangegaan, en in 1655 met de
Hoofden van het eiland Makjan. Alleen op Ambon en de omliggende
kleine eilanden, die eenen voor de behoeften des handels voldoenden
voorraad nagelen voortbrachten, liet men ze bestaan. Hierdoor werd
het voor de Compagnie gemakkelijker tegen den sluikhandel in dat
artikel te waken en zich het monopolie er van te verzekeren; met
welk doel ook op het eilandje Manipa de sterkte Wantrouw werd
gesticht (bl. 16), en de jaarlijksche kruistochten (hongi-tochten) werden
verordend om aan de vernieling der specerijboomen de hand te houden.
— Weldra verlieten nu ook de Spanjaarden de eilanden Tidore
en Ternate (1663), de ecnige plaatsen in de Molukken, waar zij zich
tot hiertoe hadden staande gehouden (bl. 11).
Ook op Java werd de rust op eene ernstige wijze verstoord. De
Sultan van Bantam trok, zonder voorafgaande oorlogsverklaring,
met een aanzienlijk leger naar Batavia, belegerde de stad (1652), en
bracht, schoon hij spoedig tot den aftocht gedwongen werd, den
Nederlanders belangrijke nadeelen toe. Terwijl de onlusten met hem
nog voortduurden, had men ook geschillen met den Soesoehoenan
van Mataram (1656); deze werden wel weder aanvankelijk bijgelegd
doch barstten, toen in hetzelfde jaar, waarin de vrede met Bantam
IS