De middelnederlandse vertalingen van de Proza-Lancelot - DWC

43
Artur's dood: "In dien vierden boec al bloet / Daer in staet
harre alre doet / Die ter tavelronden toe horen / . .. " Hieruit
valt af te leiden dat B moest wachten, tot Van Velthem besliste
dat er geen nieuwe roman meer in het derde boek zou volgen.
De (nog steeds enigmatische) figuur van Van Velthem brengt ons
op de corrector van de Haagse codex.
In grote stukken van het boek is een corrector aan het werk
geweest - waarvan gedrag en bedoelingen nog nader zullen
moeten worden bestudeerd. Uit een voorlopig en vluchtig onderzoek
komen de volgende opmerkingen naar voren. I: de corrector
leest de tekst en verbetert zinnen en woorden, dicht er ontbrekende
rijmen bij, etc. 11 : hij verbetert klaarblijkelijk niet naar een/het
exemplaar. 111: hij structureert de tekst voor voordracht( 1), door
voor sommige regels te zetten: l; (= ende; de toon blijft opsommend
1), m' ( = m(a)er ; de toon wordt tegenstellend 1), wat
(= want; de toon uitleggend 1), h'e (= here; bij de aanvang
van dialogen, directe rede), ja (geeft climax aan?). IV: er is tot
dusver geen bewijsplaats wat betreft de kwestie of hij in directe
aansluiting op de afschrijvers werkte, dan wel later. Jonckbloet
neemt aan: later 1), omdat verouderde uitdrukkingen zouden
zijn gemoderniseerd.
Stel echter dat de corrector Van Velthem zelf is? Eventuële
moderniserende correcties vormen geen bezwaar tegen een
dergelijke veronderstelling, daar Van Velthem dertiende-eeuwse
teksten bewerkte, subs. deed overschrijven. Wij mogen dan
misschien aannemen dat hij de codex liet maken om er, als
"spreker", voordrachten uit te houden.
Op die wijze is er ook een mogelijke verklaring voor het feit dat
sommige gedeelten van het boek wèl en andere niet zijn gecorrigeerd/gestructureerd.
Niet ,behandeld' zijn namelijk: de Roman
van Moriaen, de Wrake van Ragisel, de Roman van den Riddere
metter Mouwen, de Roman van Walewein ende Keye, Lanceloet
en het Hert met de witte voet, en de Roman van Torec; met
andere woorden: alle ingevoegde romans met uitzondering van
de Perceval. Dit zou kunnen betekenen dat Van Velthem door
hem zelf al eerder bewerkte romans - die hij door en door
kende en die hij dus niet meer behoefde te moderniseren of te
1) Roman van Lancelot.uitgave I, p. LXVII-LXVIII : "Nog in dezelfde
eeuw echter waarin het HS. geschreven werd heeft men daarin trachten
te voorzien: iemand die in de lezing werd bemoeijelijkt, eensdeels door de
slordigheid der afschrijvers, anderdeels door verouderde uitdrukkingen of
zinswendingen, heeft doorlopend zijne verbetering, verduidelijking of
modernizering in of naast de kolommen aan het Handschrift toegevoegd, ... "
235