Archeologische Kroniek 1980 - Geschiedenis van Zuid-Holland

Verbouwingsplannen voor de Delftse Anatomie in de achttiende eeuw
Afb. 3 Vergroot detail van de rechts daarvan gelegen de Anatomie
Kaart Figuratief(1675-1678), aan de Verwersdijk te Delft,
voorstellende de Nieuwe Doelen met (Gemeentelijke Archiefdienst Delft)
complex (afb. 3). Op het afgesloten plein stonden verschillende
beelden o.a. een beeld van Mercurius: hebbende een sabel inde
rechter hand/en het hooft van Argus onder de voet/zijnde op 't
pedestal uyt gehouwen tot devijs Homo bulla (= de mens is als een
zeepbel 6
) en een beeld van de Griekse godin Venus met op het
voetstuk de woorden pulvis et umbra (= stof en schaduw). Aan de
muren rond deze plaats hingen een schedel, de schouderbladen, de
wervellichamen en de ribben van een walvis. Op de binnenzijde van
de poort was een schilderij van Apollo, terwijl op de hier tegenover
liggende deur, die toegang gaf tot het anatomiegebouw, Esculapius
was afgebeeld 7
. De beschildering op de deuren was in grisaille
gehouden en van de hand van Antonie Palamedes Stevens 8
.
De Delftse stadsfabriek
In het kader van verbouwingen en vernieuwingen die in de tweede
helft van de 18e eeuw in Delft werden uitgevoerd, passen ook de
plannen die gemaakt werden om het exterieur van de Delftse
Anatomie te wijzigen. Voor zo ver de financiële middelen dit
toelieten, heeft de overheid in deze periode belangrijke opdrachten
verstrekt op bouwkundig gebied. Deze bouwkundige projecten
werden uitgevoerd door de stadsfabriek 9
. Deze werd in 1646 te Delft
aangesteld 10
. Tot die tijd had men in Delft volstaan met een meester-
283
6 D. van Bleyswijck, p. 575.
7 H.L. Houtzager, p. 60.
8 Antonie Palamedes Stevens
(1601-1673), geboren te Delft,
sedert 1670 werkzaam te
Amsterdam. Hij was lid van het
St. Lucas Gilde en
waarschijnlijk een leerling van
Michael Jansz van Mierevelt te
Delft.
9 CA. van Swigchem, 'De stadsfabriek
in de tweede helft van de
achttiende eeuw'. In: Delftse
Studiën, een bundel historische
opstellen over de stad Delft
geschreven voor Dr E.H. ter
Kuile. Assen 1967, p. 293 e.v.
10 Zie Thesauriersrekening 1646,
f. 89v en Uijtgeeffboek 1646, f.
24.