Archeologische Kroniek 1980 - Geschiedenis van Zuid-Holland

Boekennieuws
onderneming overigens financieel gesteund heeft -
van 164 bladzijden, waarin alle waardevolle
panden systematisch zijn beschreven en afgebeeld.
De werkgroep heeft daarbij vier waarderingscriteria
gehanteerd, uiteenlopend van een
eenvoudige vermelding tot de kwalificatie 'topstuk
voor Schiedam' of 'bovenstedelijke waarde'.
Hiervoor werden de Schiedamse panden stuk voor
stuk bekeken, waarbij vooral gelet werd op
ouderdom, interieur, stijlzuiverheid,
authenticiteit, ontsieringen en plaats in de
omgeving. Uiteraard was ook veel archiefonderzoek
nodig.
De werkgroep stelt zich in haar rapport
bescheiden op en hoopt met dit rapport ten
minste een basis gelegd te hebben waarop verder
gewerkt kan worden. Het rapport dwingt respect
af. Een naar verhouding kleine groep mensen die
kans ziet naast normale dagelijkse bezigheden, in
bijna vijf jaar tijd een middelgrote stad straat voor
straat en huis voor huis te inventariseren en
fotograferen, moet wel over een bijzondere
motivatie beschikken!
Er was overigens een precedent. Van 1974 tot
1976 is, eveneens met begeleiding van ir. De Roy
van Zuydewijn, een dergelijke inventarisatie
uitgevoerd in Scheveningen. De in dat rapport
uitgedeelde vermeldingen en sterren zijn geen
waarborg gebleken. Bouwwerken als Seinpost en
het Palace-hotel, die waren aangemerkt als 'van
nationaal belang', zijn inmiddels gesloopt, evenals
andere op ereplaatsen gezette panden.
Dat een dergelijke inventarisatie op de korte
termijn weinig uithaalt, hebben ook de
Schiedamse inventarisatoren gemerkt. Ongeveer
25 panden zijn letterlijk onder hun handen
verdwenen! Toch zijn rapporten als dit
Schiedamse en destijds het Scheveningse van het
allergrootste belang. Ze vormen een instrument
voor de goed-willende bestuurders, ze vormen een
belangrijk hulpmiddel voor de professionele
monumentenzorgers en ze ontnemen de
kwaadwillende bestuurders de mogelijkheid zich
achter onwetendheid te verschuilen. Bij het
vaststellen van bestemmingsplannen zijn ze
onmisbaar.
Tenslotte biedt een rapport als het Schiedamse
veel (architectuur-)historische informatie in woord
en beeld. Voor zover te achterhalen, zijn
architecten apart vermeld; gevelstenen zijn
beschreven en ook veel andere gegevens over de
betreffende panden vinden we overzichtelijk terug.
Bovendien zijn alle objecten gefotografeerd. In het
316
rapport konden slechts afdrukjes op contactformaat
worden opgenomen, maar de Historische
Vereniging Schiedam bezit van deze 1.300
objecten een voor iedereen toegankelijke
verzameling van foto's op normaal formaat.
Het is te hopen dat dit rapport op de lange duur
het beoogde nut zal hebben en positief zal werken
op de publieke opinie en daarmee op de
besluitvorming rond ons architectonische erfgoed.
Alleen al daarom verdienen initiatieven als dit
niet alleen vrijblijvende lof, maar vooral ook
daadwerkelijke steun en navolging.
C. H. Slechte
Christelijk onderwijs
P. Horsman, Voor Geslacht na Geslacht. Honderd
jaar zorg voor christelijk onderwijs in Hendrik Ido
Ambacht, 1880-1980. Dordrecht 1980. 64 blz.
Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van
het christelijk onderwijs in Hendrik Ido Ambacht,
heeft P. Horsman in opdracht van de Vereniging
tot stichting en instandhouding van scholen voor
Christelijk Nationaal Onderwijs, dit rijk
geïllustreerde boekje geschreven. Hoewel de titel
en het onderwerp dit misschien niet doen
vermoeden, is het een bijzonder aardig verhaal
geworden. Het boekje geeft een goed beeld van
ontstaan, groei en bloei van het christelijk
onderwijs in een plattelandsgemeente, dat eerst uit
eigen middelen, later gesteund door het Rijk, het
hoofd boven water weet te houden. Na een eerste
moeilijke beginperiode waarin de financiële
middelen in schrille tegenstelling staan tot het
grote aantal leerlingen en waarin het onderwijzend
personeel veel minder salaris krijgt dan de
collega's bij het openbaar onderwijs, worden
krachtens de nieuwe wet op het lager onderwijs
van 1920 openbaar en bijzonder onderwijs
financieel gelijkgesteld. Ook dan zijn niet alle
problemen uit de weg. De gemeente betoont zich
niet altijd even welwillend ten aanzien van het
bijzonder onderwijs en in de jaren 30 breekt de
crisis uit die ook voor de scholen financiële
consequenties heeft.
De auteur weet dit alles zeer onderhoudend te
vertellen en laat zich nooit tot een droge
opsomming van feiten verleiden. Kortom, een
boekje dat voor iedereen die geïnteresseerd is in
het onderwijs de moeite waard is, maar natuurlijk