Archeologische Kroniek 1980 - Geschiedenis van Zuid-Holland

Boekennieuws Actualiteiten
Fabritius. De eerste serie siert ook nu nog in zijn
geheel het kerkinterieur, van de tweede serie zijn
drie schilderijen bewaard gebleven, die zich echter
elders bevinden en slechts in reproduktie in de
kerk aanwezig zijn.
In de jaren 1974/76 werd de serie van negen
panelen gerestaureerd. Telkens wanneer er weer
één op zijn oorspronkelijke plaats was teruggehangen,
werd er de zondag daarop over
gepreekt. Zo passeerden thema's als Adam en Eva,
de aanbidding van de herders, de kruisiging, de
hemelvaart en de gelijkenis van de verloren zoon
de revue. 'Daarmee kwam tot zijn recht wat de
eigenlijke waarde van de schilderijen is: zij zijn
verkondiging', schrijft de predikant van de
Evangelisch-Lutherse gemeente, J. Happee.
In Beeld en Gelijkenis zijn deze preken
opgenomen, evenals die met betrekking tot de drie
gereproduceerde schilderijen. Het is een originele
gedachte geweest de preken van Happee te
combineren met een uitgebreide kunsthistorische
beschrijving en interpretatie van de schilderijen
door mevrouw L. Bijvanck-Quarles van Ufford.
Deze benadering vanuit twee verschillende
gezichtspunten geeft soms een verrassend inzicht
in de betekenis van deze 17e-eeuwse kunstwerken.
Een storend, maar in deze opzet kennelijk
moeilijk te vermijden, element is dat de lezer
telkens twee keer met een beschrijving van één
schilderij wordt geconfronteerd, omdat zowel
mevrouw Bijvanck als dominee Happee deze
nodig hebben om hun 'verkondiging' aan op te
hangen. Zo schrijft de eerste over bijvoorbeeld 'De
opstanding': '... de triomferende gestalte van
Christus die, behoudens een lendedoek, naakt
staat boven het open graf, stralend in lichtglans,
een staf met de wapperende overwinningsvaan in
de hand.' 'En de tweede vertelt: 'Op het schilderij
zie je in ieder geval nog de donkerheid van de
nacht, met als contrast de oprijzende lichte
gestalte van Jezus, met de overwinningsvaan in de
hand.'
W. M. van der Mast
320
De Contactcommissie
Omdat de respons op de contactlijst slechts 42
opgaven bedroeg, heeft de contactcommissie
besloten, conform de mededeling in het
rondschrijven aan de leden in oktober j.L, deze
lijst niet aan alle leden van Holland toe te sturen.
Om de inzenders niet teleur te stellen, is aan hen
de lijst met de 42 namen en onderzoeksonderwerpen
echter wel gestuurd.
Leden van de vereniging die over deze lijst willen
beschikken, kunnen deze toegestuurd krijgen, op
voorwaarde dat hun verzoek vergezeld gaat van
een postzegel voor een retourzending van een
gewone drukwekenveloppe. Men kan zich wenden
tot D.G. Carasso, Amsterdams Historisch
Museum, Nieuwe Zijds Voorburgwal 359,
1012 RM Amsterdam.
Dordrecht
Het museum Mr. Simon van Gijn, Nieuwehaven
29, biedt tot half januari 1982 een kleine expositie
van prenten met voorstellingen van 'Optochten in
Nederland'. Verreweg de grootste van de getoonde
prenten is de voorstelling van de begrafenis van
prins Frederik Hendrik in 1647, gedrukt in 1651.
Het is een gravure door Pieter Nolpe naar een
tekening van Pieter Post. Wanneer alle dertig
delen aan elkaar gelegd woren, is de prent iets
meer dan 16 m lang. Bijzonder aan het Dordtse
exemplaar (de prent als zodanig is toch ook al
zeldzaam) zijn de met de hand ingeschilderde
kleuren, die buitengewoon fris zijn gebleven. Door
de vele wapens, vlaggen en banieren in de
heraldisch juiste kleuren is deze begrafenisprent
een bijzonder document geworden.
Mededeling van de redactie
'Aanwijzingen voor auteurs' kunnen worden
aangevraagd bij de redactie-secretaris,
Mevr. H. Suurmond-van Leeuwen, Plantsoen 75,
2311 KK Leiden, telefoon (071) 123766.