Archeologische Kroniek 1980 - Geschiedenis van Zuid-Holland

Boekennieuws
dat voor de groepen b. en c. zonder al te veel
moeite wel had gekund.
Wat de genealogen betreft het volgende: zij
hebben in dit boek een prachtige hoeveelheid
materiaal, goed toegankelijk via de genoemde
naamregisters, maar het betreft uitsluitend
transporten van bebouwde percelen en dan nog
uitsluitend de bebouwde percelen in de dorpskom.
Met een naamindex op alle namen van kopers en
verkopers uit de transportakten van Ouderkerk
was deze groep uiteraard veel meer gediend
geweest.
Dan de groepen b. en c. De burgemeester zegt in
zijn Woord Vooraf dat hij hoopt dat de bewoners
door dit boek interesse krijgen om hun woning te
renoveren. Nog afgezien van het feit dat
'renoveren' voor een oude dorpskern een griezelig
begrip is, lijkt me de kans dat de bewoners zich
door dit boek aangesproken voelen uiterst gering.
Het hiaat in de beschrijving tussen de huidige
eigenaar en de laatst genoemde ca 1880 zal voor
de meeste bewoners net te groot zijn. Als men niet
de moeite had willen nemen om aan de hand van
de kadastrale leggers de lijst eigenaren met de
laatste 100 jaar aan te vullen, had men toch
minstens nog even aan het slot van ieder
beschreven huis een aanduiding van het huidige
gebruik en de naam van de huidige eigenaar
kunnen geven.
Maar afgezien hiervan had men de groepen b. en
c. een zeer grote dienst bewezen door het verband
te leggen tussen de lijsten eigenaars en het
gebouwde zelf. Dit is mijn hoofdbezwaar tegen het
boek: nergens wordt het verband gelegd tussen de
beschreven huizen en het visueel aanwezige.
Zonder veel moeite had men dit d.m.v. een schets
van de gevelwanden of een serietje foto's van
stukjes straatwand kunnen doen, waarbij dan
onder of boven de afbeelding de nummers van de
beschreven percelen wonderen van begrip hadden
kunnen verrichten. Ik verwijs naar het bekende
boek over de Amsterdamse Herengracht, of op
kleinere schaal, naar dat over de Haarlemse Oude
Gracht. Er zijn in het hier besproken boek
incidenteel wel enkele, meest oude foto's
opgenomen, maar in de bijschriften wordt zelfs
geen poging gedaan om aan te geven welke
beschreven percelen nu op de foto te zien zijn. De
bouwgeschiedenis zelf had visueel toegankelijk
gemaakt kunnen worden d.m.v. een kaartje
waarop door arceringen o.i.d. de chronologische
volgorde van bebouwing was aangegeven. Het
materiaal is ervoor aanwezig.
318
Argumenten tot subsidiering door de gemeente
waren - aldus de burgemeester in zijn Woord
Vooraf - dat het boek aantoont dat de
geschiedenis van Ouderkerk tot in zeer vroege
tijden teruggaat en dat het dorp 'toch wel' (!) een
rol van betekenis heeft gespeeld in de historie van
de streek. Het eerste was natuurlijk zonder dit
boek ook al bekend en het tweede is gewoon
onzin. M.i. is het belang van dit boek dat het
aantoont dat rangschikking van het materiaal op
een wijze zoals hier gedaan van groot belang is
voor de nederzettingsgeschiedenis van een dorp,
maar dat men dan niet moet stoppen met
mededeling van dit materiaal, maar nog even de
volgende stap moet zetten door het te bewerken en
tot in deze tijd te vervolgen.
Als andere onderzoekers dit voorbeeld op die
wijze zullen volgen kan dit een vruchtbaar terrein
van onderzoek gaan vormen.
A. G. van der Steur
Wieringen
J. T. Bremer, Wiringherlant, hoofdstukken uit de
geschiedenis van het land en het volk van
Wieringen. Uitgeverij Pirola, Schoorl 1979, 1980.
2 dln., 184 en 176 blz. ill. Prijs: ƒ33,50 per deel.
Over de geschiedenis van het eiland Wieringen is
vóór ca 1960 vrij weinig gepubliceerd. In 1962
werden in het 29e Jaarboek van het genootschap
Oud West-Friesland een aantal artikelen over
Wieringen gebundeld. Ook in vrij recente werken
over de Kop van Noord-Holland door H. Schoorl
en J. Westenberg wordt met name over de
geografische en waterstaatkundige geschiedenis
van het eiland veel informatie gegeven. De heer
Bremer, die zelf diverse artikelen over Wieringen
op zijn naam heeft staan, heeft nu de vele nieuwe
gegevens verwerkt in een afzonderlijke publicatie.
De archivalische bronnen op Wieringen zelf
gevormd en bewaard zijn uiterst schaars voor wat
betreft de in het eerste deel behandelde periode,
die tot ca 1800 loopt. Het oude dorpsarchief
bestaat uit nauwelijks 2 archiefdozen, het oudrechterlijk
archief begint eigenlijk pas goed in de
18e eeuw, terwijl de bewaard gebleven notarisprotocollen
eerst in 1801 aanvangen. De auteur
heeft zich voor deze periode dan ook terecht
geconcentreerd op elders berustend archiefmateriaal,
met name van de gewestelijke bestuurs-