PIETER PAUWEL RUBENS - Tresoar

184
op de steun die de goden aan Achilles geven.
Onderaan voor de scène twee hoornen des
overvloeds aan weerszijden van een nauwelijks
aangeduide offertafel 17 .
Hecuba, koningin van Troje, bedenkt een list
om Achilles te doden uit angst voor haar
stad Troje en uit wraak voor de dood van
haar zonen Troilus en Hector, beiden door
Achilles om het leven gebracht. Wetende dat
Achilles verliefd is op haar dochter Polyxena,
nodigt zij hem uit om ongewapend
naar de tempel van Apollo binnen de muren
van Troje te komen om daar met Polyxena
te trouwen. Achilles gaat op dit voorstel in.
Als hij in afwachting van zijn bruid voor het
altaar knielt, treft Paris, de derde zoon van
Priamus en Hecuba, met een gifpijl de hiel van
Achilles, zijn kwetsbare plek. Paris wordt
hierbij geleid door Apollo, de enige
god van de Olympus die gedurende de oorlog
steeds aan de zijde van de Trojanen staat.
Achilles valt op de grond en wordt opgevan-
NOTEN
1 Rotterdam, Museum Boymans-van Beuningen
(Rotterdam M.B.v.B.), inv. nr. 1760, 1760a,
1760b, 1760e, 1760d, 1760e, 2310. Detroit,
The Detroit Institute of Art, inv. nr. 53.356.
2 E. Haverkamp Begemann. The Achilles series.
Brussels, 1975. (Corpus Rubenianum Ludwig
Burchard, vol. X).
3 Giovanni Boccaccio. De Genealogiis Deorum
Libri XV. Basel 1532; Natali Conti (Natalis
Comes): Mythologiae sive explicationis fabularum
libri decem. 1551; Charles Estienne
(Carolus Stephanus): Dictionarium historicum...
Paris, 1553.
G. Martin. Corpus Rubenianum Ludwig Burchard,
Part X, The Accilles series by Egbert
Haverkamp Begeman in: The Burlington Magazine
LXIX, 1977 (boekbespreking), 125, 126,
hoopt dat de diepere betekenis van de Achillesserie
eens aan het licht zal komen gezien in de
context van toneelstukken over de held Achilles,
die tussen 1625-1630 in Frankrijk opgevoerd
werden. Ook E. Haverkamp Begemann
(l.c.) heeft op deze mogelijkheid gewezen. Hij
gen door een metgezel met lauwerkrans op
het hoofd, misschien Odysseus. De priester is
diep geschokt door dit gebeuren (afb. 8).
links Aphrodite, de godin van de liefde,
herkenbaar aan Cupido met de pijlen, als
herme, en rechts Apollo, de beschermgod
van de Trojanen, herkenbaar aan de pijlenkoker
en de briesende Python. Beneden voor
het tafereel een vos die een adelaar dood bijt:
de dood van een held door list en verraad 18 .
Rubens heeft de cyclus verdeeld in tweemaal
vier scènes. De eerste vier hebben betrekking
op zijn jeugd en de beschermende liefde van
zijn moeder. De tweede vier zijn scènes uit
zijn rijpere jaren, zijn liefde voor anderen en
de gevolgen daarvan. Rubens heeft getracht
een combinatie tussen de eigentijdse litteratuur
en de klassieke schrijvers in beeld te
brengen terwijl hij daarbij steeds de rol van
de liefde, het onvermijdelijke van het lot en
de macht van de goden over de mensen probeerde
te benadrukken.
noemt meerdere Franse toneelstukken (blz. 28,
noot 13) maar komt tot de conclusie dat geen
van die toneelstukken Rubens van materiaal
schijnen te hebben voorzien. Alhoewel G. Martin
wijst op het boek van N. Hepp. Homère en
France au XVIIe Siècle, 1968, waarin de rol van
Achilles omstreeks 1630 in Frankrijk wordt uitgelegd,
voert ook dit boek nog niet tot een
bewijs.
4 E. Haverkamp Begemann (l.c.) vermeldt bij de
beschrijvingen van de 8 schetsen afzonderlijk
zeer nauwkeurig waar en bij wie deze specifieke
details te lezen zijn. Het gaat hier te ver dit alles
nauwkeurig te vermelden.
5 G. Martin (l.c.) veronderstelt dat niet Daniel
Fourment maar een vorstelijk persoon de opdrachtgever
is geweest en dat de serie dan ook
voor één bepaalde ruimte ontworpen is.
6 Als medewerkers worden genoemd: Erasmus
Quellinus (1607 - 1678) en Theodoor van Thulden
(1606 - 1669). Behalve deze twee zijn er
zeker nog anderen geweest.