2003-2004 nummer 1 - Thauma

More documents

Recommendations

Info

REACTIE OP DE ‘TEGENRECENSIE’ Werner van de Vrede Ik dank Suzanne voor haar kritiek en zelfs nog meer voor haar giftige pen. Dat ik de gewraakte recensie inderdaad uit de losse pols vanuit een vooringenomen standpunt geschreven heb, lijdt geen twijfel. Het was een lovende recensie in de Mare die mijn afgrijzen wekte en mij ertoe zette om dit boek te bespreken. Het uiteindelijke resultaat is wellicht erbarmelijk, maar geenszins misdadiger dan S. haar tegenrecensie of Moderne Papoea’s zelf. Vrijwel alle regels die S. mij tracht voor te schrijven worden door haarzelf en door Cliteur overtreden. Zonder gekleurde formuleringen, hekelende woordjes en suggestieve samenvattingen zouden zowel S. als P.C. weinig lezenswaardig zijn. Het zijn dan ook niet onze misdaden tegen de nederlandse taal en de filosofie die mij de eer van S’s afschuw hebben geschonken. Ter inleiding van haar atheistisch-humanistische geloofsbelijdenis vraagt ze zich af wat mijn levensbeschouwing nu eigenlijk is. Een vraag veel te groot voor een A4-tje. Door het door S. en P.C. gepropageerde geloof te bespreken zal ik echter een tipje van de sluier trachten op te lichten. Gelijk elk geloof bestaat de ethiek van het atheistisch humanisme uit een universele kern. Gelijk elke religie vervreemdt zij van die kern zodra zij zich in instituties en leerstellingen veruitwendigt. Gelijk de Islam heeft zij sommige universele waarden wel, andere niet opgenomen in haar corpus.Wanneer S. – naar P.C’s voorbeeld – de verworvenheden van de verlichting opvoert als bron voor moraliteit, doet haar naïviteit mij gelijktijdig lachen en huilen.Welk een gelukzalig gemoed moet zij hebben. Welke blinde vlekken scheiden haar van de wereld die buiten haar gezegende leventje ligt? De ironie wil immers dat deze, inderdaad nastrevenswaardige, idealen zijn verworden tot slogans waarmee frauduleuze autoritaire politici als Berlusconi zich op de holle borst kloppen. Dat S. de betekenis van haar humanistische waarden niet tracht te redden wijt ik aan haar ongeïnformeerdheid, dat P.C. Berlusconi een ‘groot theoreticus van de multiculturele samenleving’ noemt wijt ik aan een teveel aan ironie en een twijfelachtige agenda. Niets tegen Paul Cliteur trouwens. Zijn pleidooi voor dierenrechten deel ik ten volle. Dat hij enerzijds deze rechten als nieuwe verlichtingswaarde verdedigt, en anderzijds deze nauwelijks een rol laat spelen wanneer hij een cultuur superieur verklaart, vind ik wel opvallend. [7] THAUMA 2003-2004 NUMMER 1 Leg het ritueel slachten van een geit naast onze gas en - electrocutiekamers als voltooiing van de industriële slachting in de bio-industrie, en stel dan de vraag welke cultuur superieur is. Juist omdat ik graag in een democratische rechtstaat wil leven, zie ik het als een plicht de samenleving waarin ik sta en die ik mede vorm moet geven, kritisch te beschouwen. En nee, daar word ik niet vrolijker van. Jazeker, Nederland is een oase waar veel van de idealen der verlichting verwezenlijkt schijnen. Maar schijn bedriegt. Opiniemaker Paul Cliteur bijvoorbeeld produceert de volgende zin over kritische collega`s in de VS die het wagen over slavernij of kolonisatie te reppen:‘het multiculturalisme is niet veel anders dan een oorlog tegen het Westen, zoals het nazisme en stalinisme dat waren.’ 1 Het spijt me S., ondanks jullie beider oorlogsretoriek kan ik de westerse beschaving niet schilderen zonder ook woorden als dehumanisering, vernietiging, eendimensionalisering, kolonialisme en racisme te gebruiken. In een hetzerige tijd als de onze, waar zelfs de barbies soldatenuniform dragen, waar de apartheid in dit land is ingevoerd via de scheiding tussen legale en illegale mensen en boeken als Moderne Papoeas worden genomineerd voor filosofieprijzen, is het uitermate politiek incorrect om vraagtekens te zetten bij een door de Rede geschonken superioriteit van onze beschaving. Meteen wordt de Sharia van stal gehaald alsof men met de perfiditeit van de ander de eigen zonden denkt weg te wassen. Moderne Papoea’s heb ik gelezen in haar hoedanigheid van een praktisch boek met invloed op ‘politiek’ en ‘beleid’. 2 ?Wellicht heb ik daardoor onrecht gedaan aan de filosofische aspiraties die Cliteur koesterde.Waarschijnlijk was ik te zeer afgeleid door de onheilspellende tekenen des tijds om achter Cliteurs flauwe provocaties en regelrechte propaganda te zoeken naar de eeuwige waarden die hij voor ons bloot schijnt te leggen. noten 1 Het knevelen van de rechterlijke macht, flirtages met Mussolini’s erfgoed en groeiende geweldadige repressie tegen dissidente groeperingen zijn maar enkele wonderlijke kenmerken van zijn bewind. 2 Deze weinig verheffende vergelijking leest men terug op blz 173 van Moderne Papoea’s. 3 MP; blz 10.
ESSAY WEST EN OOST, OFTEWEL: PENISKOKERS MET LICHTSNELHEID Menno van Calcar, alumnus wijsbegeerte Onze cultuur is aangelegd op efficiëntie, eenvormigheid en lijkt globaal te worden, ten koste van andere culturen. Dat zit ons vaak niet lekker. Maar kunnen we ons ertegen verzetten? Het is de fundamentele verhouding tussen het Westen en wat we hier ‘het Oosten’ zullen noemen die hier in het geding is. Een discursie over kruisvaarders, concurrentie en ontginning. Waar ligt het Oosten? Met deze vraag vragen we naar de verhouding tussen het Westen, wijzelf, en het Oosten, een andere wereld.Tussen die twee werelden lijkt een fragwürdig verschil te bestaan; het Westen en het Oosten zijn niet hetzelfde. Sterker nog, de beide werelden lijken onverenigbaar en zelfs in strijd. Het Oosten belichaamt voor de westerling een wereld die niet geplaagd wordt door materialisme, handelsgeest, corporaties, geld vóór alles, haast, stress, sociale en spirituele armoede; alle zaken die onder onze zogenoemde vervreemding vallen en waar we zo moe van zijn. Intussen zien we overal ter wereld de maatschappijen en culturen verwesterlijken, terwijl de oostelijke invloed op het Westen beperkt blijft tot de afhaalchinees en djembé-muziek.Van dreigende culturele veroosterlijking heeft echter nog nooit iemand gehoord.We moeten veel eerder zeggen dat de verwesterlijking in het Oosten ten koste gaat van de niet-westerse cultuur. Deze invasieve aard van de verhouding lijkt in eerste instantie iets typisch westers te zijn. Het Westen lijkt zo op het eerste gezicht dader in een misdrijf, agressieve en expansieve dader in een geweldsdelict. De oorspronkelijke culturen in de wereld worden als bij een kruistocht onder de voet gelopen door ons ongeremde materialisme, opportunisme en nihilisme; kortom door een cultuur die zich voegt naar wat we kunnen herkennen als de regels van de vrije markteconomie. Hoe en waarom westerse bedrijven als McDonalds en Sony zich op de markt ophouden is ons duidelijk; de waarde van een bedrijf uitgedrukt in relatieve effectiviteit, dus efficiëntie, met betrekking tot het behalen van bepaalde meetbare doelen wordt op een markt vergeleken met de waarde van een ander bedrijf in iets wat we concurrentie noemen. Zo lijkt de westerse cultuur de oosterse te beconcurreren en van een markt te duwen. Maar cultuur is toch niet, of toch zeker niet [8] THAUMA 2003-2004 NUMMER 1 alleen, aan een marktmechanisme gebonden? Hoe en waarom een cultuur deze slag aangaat is nu onze vraag. Ontginnen en vereren Het etymologisch woordenboek zegt dat ‘cultuur’ van ‘cultum’ komt, Latijn voor ‘bebouwd land’. ‘Cultum’ komt op zijn beurt weer van het voltooid deelwoord ‘colere’, wat naast ‘land bebouwen’ ‘verzorgen’, ‘koesteren’ en ‘vereren’ betekent. Colere betekent dus naast het in gebruik nemen van dat wat niet bebouwd is, het vereren van dat land. Twee manieren van met land omgaan die ons tegenstrijdig lijken. Natuurlijk, een boer kan liefdevol over zijn akkers praten, maar zet tegelijkertijd dat land naar zijn hand. Betekent vereren daarentegen niet minstens iets als ‘in ere houden’, respecteren voor wat het is? We gaan een tempel toch niet als werkplaats gebruiken? Een excursie naar het woordenboek leert ons dat ‘cultuur’ ten eerste ‘bebouwing van grond’ betekent, ten tweede ‘ontginning’, ten derde ‘de verbouwing van een nuttig gewas’, ten vierde ‘een gekweekte massa microorganismen’, en pas op de respectievelijk vijfde, zesde en zevende plaats ‘beschaving, ontwikkeling’, ‘beschavingstoestand met betrekking tot een volk of een bepaalde tijd’ en ‘het geheel van de manifestaties van kunst, ontspanning en vermaak’. Dat lijkt toch niet overeen te stemmen met hoe wij meestal het woord ‘cultuur’ gebruiken? In de spreektaal gebruiken we ‘cultuur’ eerst voor de samenhang van leefwijzen, denkwijzen en de uitingen daarvan, hoog of laag, kortom voor een omgangsvorm met de wereld. Met ‘Nederlandse cultuur’ bedoelen we immers niet ‘Nederlandse ontginning’. Nu zegt de herkomst of de woordenboekdefinitie van een woord natuurlijk niet zoveel, maar dat er in de notie van ‘cultuur’ expansiedrift ligt valt wel op: als ‘cultiveren’ het in gebruik nemen is van iets wat daarvoor niet in gebruik was, het ontginnen van de wereld, dan is cultivatie een middel tot iets. Cultivatie is het in gebruik nemen van de wereld. Daarmee vormen cultivatie en haar middelen een markt; er zijn immers meerdere wegen naar Rome en slechts één ervan kan de beste zijn. Het land moet ontgonnen en wel zo snel mogelijk. De vooruitgang die het Westen is Maar moet het land niet vereerd worden? De oorspron-
Page 1 and 2: COLOFON Thauma Blad voor de Faculte
Page 3 and 4: TEGENRECENSIE HET WESTEN IS SUPERIE
Page 5: mogelijk waar verschillende culture
Page 9 and 10: De geschiedenis die we meenemen en
Page 11 and 12: Allegorie van de domheid. Uit: Jaco
Page 13 and 14: geest, of de zedelijkheid, waarin h
Page 15 and 16: ‘Schommelen’, een schilderij va
Page 17 and 18: REACTIE OP ‘DE OORSPRONG VAN DE T
Page 19 and 20: een interessant en creatief stage-p
Page 21 and 22: In de afgelopen twee nummers stonde
Page 23 and 24: tische vindingen en wereldbeschouwe
Page 25 and 26: COLUMN KLACHT AAN DE REDACTIE ‘Ik

2003-2004 nummer 1 - Thauma

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?