scriptie van Cathy Pije-Post, studentnummer 834515207

In hoofdstuk 8 van de Awb zijn een aantal bepalingen van formeel bewijsrecht
opgenomen, waarvan de bestuursrechter gebruik kan maken bij zijn onderzoek naar de
materiële waarheid. Zo kan hij partijen oproepen; partijen, getuigen en deskundigen om
informatie vragen en plaatselijk onderzoek (doen) verrichten. Ook bij de behandeling van
het beroep ter zitting kan de bestuursrechter de materiële waarheid onderzoeken. Hij hoeft
niet te berusten in de stellingen van partijen, maar kan actief de feiten onderzoeken en
vaststellen. 104
In de parlementaire geschiedenis van de Awb is benadrukt dat de bestuursrechter actief
gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid om de feiten aan te vullen, omdat een
actieve houding eigen is aan het uniforme bestuursprocesrecht. In beginsel hoeft de
bestuursrechter zich niet neer te leggen bij de feiten zoals deze door partijen zijn
gepresenteerd, maar kan hij doorvragen en zo de feiten aanvullen die hij nodig heeft in het
kader van zijn onderzoek naar betwiste feiten. 105 Wanneer feiten niet betwist worden zal hij
daar doorgaans van uitgaan, behalve als die feiten geen grondslag kunnen bieden voor zijn
oordeel, omdat ze apert onjuist of inconsistent zijn. Daarnaast zal hij de feitelijke
informatie die hij nodig heeft voor de ambtshalve toetsing zelf vergaren. 106
Bij het aanvullen van feiten dient de bestuursrechter het verdedigingsbeginsel in acht te
nemen. Dat betekent dat hij geen feiten aan zijn uitspraak ten grondslag kan leggen,
waarover partijen zich in de procedure niet hebben kunnen uitlaten. 107 Verder zal hij naar
redelijkheid en billijkheid de stelplicht en de bewijslast over de partijen moeten verdelen,
afhankelijk van onder meer hun verhouding, de aard van het geschil en de in geding zijnde
feiten, omdat materieel bewijsrecht vrijwel ontbreekt. 108
De bevoegdheid om de feiten aan te vullen is verder niet wettelijk genormeerd, zodat de
houding van de bestuursrechter sterk kan variëren.
104 Damen e.a. 2006, p. 213.
105 PG Awb II, p. 463.
106 Zoals is besproken op p. 14 denkt de HR daar anders over.
107 PG Awb II, p. 464.
108 PG Awb II, p. 175.
33