Bijlage cultuurhistorische analyse - Gemeente Groningen

3 Ruimtelijke hoofdkenmerken
De gegroeide ruimtelijke karakteristiek van de binnenstad bestaat uit een
gefi xeerde stedenbouwkundige ondergrond met daarop (deels waardevolle)
bebouwing die langzaam maar zeker verandert. Het stedenbouwkundig patroon
ontstond voor een belangrijk deel in de 11e eeuw en werd in de 15e
(zuidkant), 16e eeuw (westkant) en 17e eeuw (noord- en oostkant) vergroot en
op enkele plaatsen iets gewijzigd. Daarna veranderde er tot het plan Brouwer
(19e eeuwse singelaanleg) niets meer. In de naoorlogse periode hebben een
aantal grootschalige structuurwijzigingen plaatsgevonden. Groningen behoort
tot de oudste steden van Nederland en van deze lange geschiedenis getuigt
onder andere de grote historische gelaagdheid van de bebouwing binnen de
Diepenring.
In 1991 is het gebied aangewezen als Beschermd Stadsgezicht. De aanwijzing
heeft niet tot doel de bestaande situatie te fi xeren of de klok terug te draaien.
De aanwijzing vormt een intentieverklaring om de bestaande ruimtelijke kwaliteit,
een samenspel van onder meer stratenpatroon, verkaveling, bebouwing,
waterlopen en groenstructuur te benutten en deze als uitgangspunt te nemen
voor het ontwikkelen van nieuwe kwaliteit, waarbij de historische waarden
zoveel mogelijk worden gerespecteerd.
De waarden binnen het plangebied worden op verschillende schaalniveaus
bepaald:
- stratenpatroon (3.1)
- bebouwingsbeeld (3.2)
- bebouwing (3.3)
Groen (3.4) neemt een bijzonder plaats in en vraagt extra aandacht als cultuurhistorische
waarde. Om die reden is een aparte paragraaf opgenomen.
Omvang en begrenzing plangebied
Het plangebied omvat niet alleen het gebied binnen de 17e eeuwse vesting,
maar ook de 19e eeuwse singel- en parkaanleg. Zoals al eerder opgemerkt is
het beschermde stadsgezicht groter dan het plangebied voor deze verkenning.
De Hortusbuurt en oostelijke binnenstad vallen buiten deze verkenning.
Het plangebied wordt begrensd door de Diepenring. Een watergordel die in het
westen, noorden en oosten wordt gekenmerkt door zijn typische ruimtelijke
verschijningsvormen van kades, gesloten randbebouwing en ‘korte’ bruggen.
In het zuiden gaat het over in het singelgebied met eigenschappen, die van
andere aard zijn met zijn karakteristieke groenstructuur, open bebouwing en
langere bruggen. In het westen wordt de Sledemennersbuurt ook nog tot de
binnenstad gerekend omdat dit gebied nog een onderdeel van de middeleeuwse
stad was.
25