Bijlage cultuurhistorische analyse - Gemeente Groningen

Ten noorden van de markten
Het gedeelte van de middeleeuwse stad ten noorden van de marktenreeks bezit
in beginsel dezelfde noord-zuid gerichte structuur van doorlopende hoofdstraten
met ondergeschikte dwarsverbindingen. Het patroon vertoont hier echter een
minder grote regelmaat, terwijl de onderlinge afstand tussen de drie hoofdstraten
ongeveer het dubbele bedraagt van die aan de zuidzijde. Dit beeld is het duidelijkst
aanwezig ter weerzijden van de Oude Boteringestraat, waar door de grotere
afstand tot de Oude Ebbinge-, en respectievelijk Kijk in ’t Jatstraat een zelfstandige
historische ontwikkeling – met een complexere verkaveling en ontsluiting – van de
tussengelegen gebieden tot stand is gekomen. Veelal ligt hieraan de vestiging van
een klooster of geestelijke instelling ten grondslag, zoals bij de ontwikkeling van
het universiteitscomplex aan de Broerstraat. Kenmerkend is dat dergelijke ontwikkelingen
zich vrijwel geheel achter de bebouwing van de hoofdstraten hebben voltrokken,
waardoor de geslotenheid van deze straten en de nadrukkelijke noord-zuid
structuur bewaard is gebleven. In deze structuur is vooral de Oude Boteringestraat
door de vele gave historische binnenstadshuizen van bijzondere waarde voor het
stadsgezicht. Aan deze straat en aan de smallere Oude Kijk in ’t Jatstraat komen
ook enige bijzondere bebouwingselementen voor zoals het oude gerechtsgebouw,
de onopvallend terugliggende doopsgezinde Kerk of het Harmoniegebouw dat
zich met een eigen voorruimte in de gesloten straatwand voegt. Als zelfstandige
stedenbouwkundige ruimte manifesteert zich de Broerstraat met het daaraan
gesitueerde Academiegebouw en de Universiteitsbibliotheek ter plaatse van de
afgebroken Martinuskerk.
Het patroon van de gesloten straatruimtes is alleen in sterke mate gewijzigd in
het zuidelijk deel van de Oude Ebbingestraat waar door de naoorlogse aanleg van
het Kwinkenplein en verlegging van de rooilijnen de ruimtelijke beslotenheid bij
de doorgang naar de Grote Markt grotendeels is verdwenen. Afwijkend van de
kenmerken van de historische stadsstructuur is ook de Kreupelstraat, een naoorlogse
doorbraak vanaf de noordoostzijde van de Grote Markt, waardoor de afzijdige
ligging van het Martinikerkhof is verzwakt en enige onduidelijk gestructureerde
straatruimtes zijn ontstaan.
46
Vismarkt