Bijlage cultuurhistorische analyse - Gemeente Groningen

3.2 Bebouwingsbeeld en verkavelingspatroon
De stedenbouwkundige structuur wordt niet alleen bepaald door de diepen,
straten en pleinen. Het ‘geraamte’ van de stedenbouwkundige hoofdstructuur
wordt ingevuld met een groot aantal bouwwerken, dat ieder op zich en in een
ensemble een eigen identiteit heeft.
Belangrijke waarden vertegenwoordigen de torens in de stad. Vanaf grote
afstand bepaalt de Martinitoren samen met de toren van de Der Aa-kerk de
plaats van de binnenstad van Groningen in de regio. Kleinere torens (Sint
Jozefskerk, toren van het Academiegebouw en het Provinciehuis) en enkele
hogere gebouwen markeren belangrijke functies in de binnenstad. Naast de
torens zijn er nog andere gebouwen en groepen van gebouwen, zoals het stadhuis,
de Korenbeurs, gasthuiskerken, de bebouwing aan het Hoge der A, de
singels en andere belangrijke straten en pleinen, die, hoewel hun werking tot
de onmiddellijke omgeving beperkt blijft, eveneens zodanig markant zijn, dat zij
zeer beeldbepalend zijn voor de binnenstad.
De dicht op elkaar gepakte bebouwing die de hoofdmoot vormt, kan gezien
worden als een golvende massa van één tot vier, maximaal vijf bouwlagen
waarbij het zwaartepunt ligt op twee en drie bouwlagen, al dan niet met een
kap afgedekt. De bouwhoogte van de afzonderlijke panden hangt samen met
de betekenis van de plek in de binnenstad. Deze is over het algemeen hoger
langs belangrijke straten en pleinen, zoals de Grote Markt of het Hoge der A,
en lager op andere plekken, zoals de Visserstraat of de Muurstraat. Er is ook
een verband met de individuele wensen en mogelijkheden van de bewoners
en gebruikers van de binnenstad, met de functie van de bebouwing, met de
tijd waarin het gebouwd is. De bebouwing is overwegend aaneengesloten gebouwd
in doorgaans golvende rooilijnen en, voor zover geen privé-stoep meer
aanwezig is, direct grenzend aan de straatruimte.
Naast de variatie in bouwhoogte is de breedtemaat van de gebouwen in de
binnenstad karakteristiek. De pandbreedte hangt samen met het voorkomende
verkavelingspatroon. Veelal is de breedtemaat een gevolg van de maximale
overspanning van de balkconstructie. In de binnenstad dateert de verkaveling
in opzet nog vrijwel geheel uit de middeleeuwen. Veel panden bevatten nog
onderdelen, zoals bouwmuren en balklagen uit die tijd, ook al is dat niet direct
zichtbaar omdat ze later een nieuwe voorgevel hebben gekregen. Tussen de
afzonderlijke panden zijn soms wel doorbraken gerealiseerd, maar daarbij is
de structuur als zodanig herkenbaar gebleven. In een aantal gevallen is perceel
overschrijdende nieuwbouw gepleegd waarbij de verkavelingsstructuur wel is
verdwenen en de oorspronkelijke pandbreedte alleen in het gevelbeeld zichtbaar
is.
De wijze waarop de kavels vanaf de 13e eeuw werden bebouwd is karakteristiek
voor de binnenstad. Aan de straatzijde van de smalle maar veelal diepe
percelen (zeker aan de hoofdstraten) werden de stenen huizen opgetrokken
en vrijwel altijd in de voorgevelrooilijn. Uitbreidingen werden aan het voorhuis
vastgebouwd maar veel vaker hiervan gescheiden door een binnenplaats zodat
voldoende daglicht binnen kon komen. Deze wijze van bouwen was eeuwenlang
karakteristiek voor de verdichting van de binnenstad.
Turftorenstraat 29