Zelfsturing als basis voor de ontwikkeling van het kind

Sardes werkt aan de ontwikkeling van De Kleine Kapitein. Dit is een
werkwijze waarmee leidsters en leerkrachten bij jonge kinderen de
ontwikkeling van zelfsturing, of wat in de wetenschap “executieve functies”
heet, kunnen stimuleren.
Executieve functies hebben te maken met het reguleren van het eigen
gedrag: het gaat om zaken als werkgeheugen, flexibiliteit en inhibitie (het
onderdrukken van responsen). Executieve functies maken het leerlingen
mogelijk om ‘beter bij de les te blijven’, zich niet te laten afleiden door
allerlei prikkels, hun werk beter te plannen. Je kunt ze dus zien als voorwaarden
voor het leren.
Spel, en vooral geavanceerd rollenspel, is de primaire bron van zelfsturing.
Met De Kleine Kapitein leren kinderen hun spel van tevoren te plannen en
verschillende rollen aan te nemen. Ook is er specifieke aandacht voor
activiteiten op het gebied van taal, rekenen, wetenschap en techniek (het
kind als jonge onderzoeker), voor goede interactie tussen leerkrachten en
leerlingen, en voor bewegingsactiviteiten.
De Kleine Kapitein wordt een werkwijze die intensief en systematisch
aandacht besteedt aan zelfsturing, in een groot deel van de dagelijkse
activiteiten, ongeacht of je met een VVE-programma werkt.
Sardes onderzoekt de mogelijkheden om in Nederland een dergelijke
werkwijze te introduceren door gesprekken met betrokkenen in het veld.
Op basis van de bevindingen ontwikkelt Sardes De Kleine Kapitein in de
vorm van een training voor leidsters en leerkrachten. In de training leren zij
hoe bepaalde activiteiten die werken aan zelfsturing “in te bouwen” in de
eigen dagelijkse praktijk.
Uiteindelijk willen we een doorgaande “Kleine Kapitein-lijn” ontwikkelen
en de ideeën over zelfsturing doortrekken naar de hogere groepen in het
basisonderwijs. Er wordt in groep 3 van het basisonderwijs juist overgeschakeld
van informeel (speels) leren op formeel leren, en er lijkt niet of
nauwelijks aandacht te zijn voor het verder ontwikkelen en onderhouden
van zelfsturende vaardigheden.
Hebt u belangstelling of wilt u meer weten?
Neem contact op met Sardes:
Lilian van der Bolt
Jeroen Aarssen
Telefoon: (030)23 26 200
Fax: (030) 23 33 017
E-mail: secretariaat@sardes.nl