het ondernemerslevenvan salomon frenk (1915-1999) - Rotterdam

hun prive-vermogen op te geven bij de door
de Duitsers overgenomen Joodse bank
Lippmann-Rosenthal (LiRo). Salomons vader
trachtte het verlies te beperken en registreerde
zijn vermogen pas nadat hij vijftienduizend
gulden had geleend en weggegeven aan
familieleden. Voorts gaf hij een aantal bezittingen
mee aan zakenrelaties en niet-Joodse
kennissen.'" In de herfst van 1941 volgde een
nieuwe maatregel: Joden moesten opgeven
wat voor onroerende goederen en grond ze
bezaten, waarna ze deze verplicht moesten
verkopen. De familie Frenk Net de Heemraadssingel
234 en de Mathenesserstraat 12-
16 registreren. Deze woningen kwamen
onder beheer van het Algemeen Nederlands
Beheer van Onroerende Goederen
(A.N.B.O.).
Ondanks deze maatregelen was de behoefte
om te vluchten of onder te duiken bij de
familie gering in 1941. Zo legde men het
aanbod naast zich neer van kapitein Cerber
van het Zwitserse schip Saint Cergue om de
familie mee te nemen naar de Verenigde
Staten. De Frenks besloten hem alleen enkele
bezittingen mee te geven. Ze vertrouwden
erop dat een inreisvisum dat ze bemachtigd
hadden voor Uruguay bescherming zou bieden
als de situatie mocht verergeren.
De familie Frenk was aan dat visum gekomen
via de plaatsvervangend consul van Uruguay,
de heer Kroos, een collega in het scheepsleveranciersbedrijf."
Na het bombardement op
Rotterdam had Nathan Salomon de familie
Kroos geholpen. Als dank bezorgde Kroos
Nathan Salomon een functie bij het consulaat,
zodat deze een inreisvisum voor
Uruguay kon krijgen voor zichzelf, zijn
vrouw Sophia, zijn dochter Myra, zijn zoon
Salomon en schoondochter Liselotte. De volgende
stap was het aanvragen van een uitreisvisum
bij de Zentrallstelle fiirjudische
Auswanderung in Amsterdam. Zolang de
familie hiermee bezig was, kregen ze het
stempel 'vrijgesteld van deportatie' en kwamen
ze op de zogenoemde 'uitruillijst' te
staan. Dit gebeurde bij personen die de
nationaliteit van of een reisvisum voor een
land hadden dat zich neutraal opstelde, waarmee
Duitsland bevriend was of diplomatieke
contacten onderhield. In deze laatste categorie
viel Uruguay. Kroos en Frenk probeerden
ook anderen te helpen door valse persoonsbewijzen
te vervaardigen met behulp van
stempels uit de illegaliteit. Naarmate de situatie
voor Joden verslechterde, kwamen steeds
meer mensen om hulp vragen."
In juli 1942 ging de Jodenvervolging in
Nederland een nieuwe fase in. Er werden
lijsten opgesteld met de namen van Joden die
naar doorgangskamp Westerbork of werkkamp
Vught moesten om vandaar uit te worden
gedeporteerd naar concentratie- en vernietigingskampen."
Ze kregen een oproep
thuis of werden meegenomen tijdens razzia's.
In Rotterdam begonnen de deportaties op 30
juli, toen tweeduizend Rotterdamse Joden
een oproep kregen om zich te melden bij
Loods 24." Hierna zouden nog vele transporten
volgen.
In 1943 nam de dreiging toe. De bezetter
begon ook diegenen die tot dan toe waren
vrijgesteld te deporteren. Daarnaast werden
Joodse instellingen ontruimd. In februari was
het Joodse ziekenhuis in Rotterdam aan de
beurt. Alle Joden die hier verbleven moesten
naar Westerbork. In dit ziekenhuis werkte
Salomons zus als verpleegster; zij was die
187