Wervelwind

Van
AT
verre
I
AT
vrienden
.
Majoor O.W.B. van Ginkel, een bekende
figuur uil de Nederlandsche gemeenschap
in Pretoria heeft het Vliegerkruis (D.F.C.)
gekregen voor zijn prestatie? bij dc Zuid-
Afrikaansche luchtmacht in Noord-Afnka
• • •
In Kaapstad is op 2 Januari overleden
Senator F. S. Malan, dien velen in Nederland
zich zullen herinneren als een groot
vriend van ons land. Hij was jarenlang
voorzitter van het Algemeen Nederlandsch
Verbond te Kaapstad, dat zich in den
laatsten tijd zoo goed ween voor onze
nationale zaak en voor de belangen onzer
zeelieden in dc Kaap.
• • •
Onze landgenoot, Dr. H. E. Enthoven,
dc bekende historicus, geeft thans een
aantal voordrachten in Amerika, speciaal
aan Amherst College, om'de belangstelling
voor de Nederlandsche zaak aan te
wakkeren.
• • »
ln New York werd op 2J Februari dc
heer Adriaan Gips 70 jaar. Hij is oudhoofdagent
van de Holland-Amerikalijn
in New-York, oud-directeur en thans
commissaris van deze lijn en maakt zich
verdienstelijk als voorzitter van het
" Nctherlands Shipping Committee " te
New York.
• • •
Op 2 Maart vierde het weekblad Knickerbocker
Wcekly te New-York zijn eenjarig
bestaan. Voortgekomen uit het in 1938
opgerichte blad Knickerbocker Monthly,
heeft het met steun van verschillende
Nederlandsche en Indische ondernemingen
prachtige werk gedaan voor de Nederlandsche
zaak in Amerika. Dr. Hendrik
Willem van Loon schrijft in het eerste
nummer van den tweeden jaargang: „Zet
Uw dappere strijd voort, verlies den moed
niet. Juist nu op het moment, dat alles
zoo moeilijk is. staat daar het Koninklijk
voorbeeld, dat ons op den weg door deze
verschrikkingen zal leiden tot nieuwe
vrijheid en nieuwe onafhankelijkheid; het
voorbeeld van sublieme toewijding en
plicht."
• • •
Mr. G. A. Boon, lid van de Tweede
Kamer sprak op II Maart in New York
over " Nederland, voor. tijdens en na
den oorlog." • » »
De heer Isedore Spetter, hoofd-kassier
van de Holland-Amerikalijn in New-York
vierde op 21 Februari zijn 40-jarig jubileum
bij de lijn. Hij is onder-voorzitter van het
Algemeen Nederlandsen Verbond en doet
zeer veel sociaal werk onder de Nederlanders.
- » • *
Aan de Universiteit van Detroit geeft
Alben Hyma sinds kort een cursus over
Nederlandsche geschiedenis.
• • • •
H.K.H. Prinses Juliana heeft op 24
Februari in Montreal deelgenomen aan
een groote intergeallieerde Roode Kruisbijeenkomst,
waar 600 vrouwen uit 13 landen
aan deelnamen. Voor de vuist weg
sprak de Prinses haar zusters in het Roode
Kruis-werk in het Engelsen en in het
Fransen toe. 's Avonds sprak Hare Koninklijke
Hoogheid op een Nederlandsche
schilderijen-tentoonstelling ten bate van
de zeelieden.
• * *
In Canberra, de hoofdstad van het
Australische Gemecnebest, heeft de eerste
Nederlandsche gezant in Australië, F.C.
Baron van Aerssen Beyeren van Voshol
zijn geloofsbrieven aangeboden. De heer
S. M. Bruce, Hooge Commissaris voor
Australië te Londen is tot eersten Australischen
gezant bij het Nederlandsche
Hof benoemd.
20 April: Viering van Hitier's verjaardag in een Britsche munitie fabriek.
[30]
INHOUD
Portret van H.M. dc Koningin ... 2
Inleiding 3
Wat op het Spel Staat 4
door 2. E. Professor Mr. P. S. Gerhrandy
Cripps' Missie naar Indtë 5
De Slag in de Java Zee 6
Prins Bernhard vliegt naar Ottawa... 9
Europa tegen dc Moffen ... ... 10
Britsche verrassing voor Rusland ... 12
Waarom is de Blitzkrieg in Rusland
mislukt? 12
., Vliegende Hollanders!" 15
Het verzet der Kerken: I. Noorwegen 16
Paaschboodschap van de Britsche
Christenen aan de bezette landen 17
Katholieke Hulde |7
Levensruimte of Stervensruimte'.' ... |7
Vrijwilligers voor! 18.
Malta: 2.000 maal ongebroken ... 19
Hef gewroet der Japanners in Nederlandsch
Oost-lndië 20
Wal het Amerikaansche tijdschrift
Time over onze strijders zegt ... 20
Nederland aan bet Radio Front ,., 21
,. De Engelschen 2ijn er!" 22
Britsche landingen op Europa's
Westkust 24
Nederlandsche Arbeiders in Duitschland
.'. 24
Duitsche handleiding voor plunderen 24
In Duitschland: Hei Vraagstuk der
Arbeidskrachten 26
Nu in Engeland 27
Nederlandsch en Indisch tegoed in
het Buitenland 28
Van Verre Vrienden 30
Kantteekeningen bij enkele regeerings-maatregelen
31
Verspreiding van deze
artikelen, in welke vorm
dan ook, dient de
nationale zaak.
BVAARPLICHTBESLUIT 1942.
IJ K.B. van M Maart 1942.
Staatsblad, No. C. 19, iseen nieuw
„ Vaarplichtbesluit " In het leven
? troepen, dat op I* Maart 1942 van
saldi zijn overgedragen aan de Nederlandsche
Aankoop Commissie in New-
York, en de stcrlingsaldi aun de
Ncderlandsch Handelmaatschappij en
de Nederlandsen-Indische Handelsbank,
beide te Londen. Tenslotte is de zetel
van een aantal in Nederlandsch-lndie
gevestigde ondernemingen met ingang
racht is geworden. Het uitgangspunt
van I Maart overgeplaatst naar Curacao
is, dat de Nederlandsche Regeering
of Suriname.
thans de vrije beschikking moet nebben
over een onzer belangrijkste strijd­
IV
middelen in dezen oorlog: de koopvaardijvloot.
De Neddrlandsche Scheep­
BESLUIT OP DEN BUITENGEvaart-
en Handelscorhmiisie te Londen, KANTTEEKENINGEN WONEN RAAD VAN ADVIES.
kortweg genoemd de „ Shipping," regelt
namens de Regeering het gebruik, de
N de toespraak welke de Koningin
vracht of de huur van de schepen, ter­ BIJ ENKELE
op Vrijdag 3 April voor Radio
r o n
wijl bovendien op f d van wetten,
I Oranje heen gehouden, heeft H.M.
zooals het „ Zeeschepenbesluit 1942 "
medegedeeld, dat in London een
van 8 Maart j.1., elk schip zonder vorm BELANGRIJKE Buitengewone Raad van Advies zal
van proces kan worden gevorderd. De
worden ingesteld, die ten doel heeft, de
vrachtvaart bestaat echter uit schepen
Regeering, zoolang deze buiten Neder­
en zeelieden, en ook over de laatsten REGEERINGS- land haar taak uitoefent, van raad en
moest de Regeering vrij kunnen be­
voorlichting te dienen. In dit lijdelijk
schikken. Vandaar de ., vaarplicht "
lichaam zullen zoowel buiten Nederland
van den Nederlandschen zeeman, waar­
gedomicilieerde — als uit het bezet
MAATREGELEN
van sinds 1940 gesproken wordt. Te
gebied overgekomen Nederlanders en
meer daar onze zeelieden daaraan op
Rijksgenooten uit Nederlandsch Indie,
prachtige wijze gehoor hebben gegeven,
Suriname en Curacao worden benoemd.
hebben zij echter ook recht op bestaans­ sicents tot een oepaaiue aaium Kunnen Bij de instelling van de Raad van
zekerheid: recht op werk*, terwijl worden omgewisseld en daarna als be­ Advies moet geenszins aan een tijdelijke
eventueele overtreders recht hebben op taalmiddel ongeldig zullen zijn. Daarom vervanging van het Parlement worden
rechtspraak door een Nederlandschen heeft dc Nederlandsche Regecring tijde­ gedacht. Deze Raad dient ook een
rechter, bat werd mogelijk met de lijk te Londen, op 27 Januari (942 door geheel ander doet dan dc Commissie
oprichting van de Nederlandsche recht­ Radio Oranje laten bekend maken — en uit alle Rijksdeelen, welke na den oorlog
bank- en kantongerechten In Groot- zij stelt er prijs op deze mededeeling hier zal bijeenkomen, en waarvan de reeds
Brittannie. Zoodoende kwam in overleg In geschrifte te herhalen — dat een ieder, benoemde leden inmiddels hun gedach­
met de werknemersorganisaties het die kopergeld, nikkelgeld, en zilvergeld ten kunnen laten gaan over de toekom­
„ Vaarplichtbesluit " J942 tot stand. bewaart, er op kan rekenen, dat dit geld stige verhouding tusschen de verschil­
Art. 3 en 4 regelen den vaarplicht van terstond na de bevrijding van Nederland lende deelen van het Koninkrijk binnen
iedcren manneltiken Nederlandschen weder als wettig betaalmiddel zal gelden. het Rijksverband.
zeeman, jonger dan 60 jaren. Art. 9 Zij, die dat geld tot na de bezetting Staatsblad No. C 26 van 23 Maart
regelt het recht van deze zeelieden om bewaren, kunnen dus zeker zijn, dat zij 1942 bevat dc bijzonderheden omtrent
bij voortduring in dienst te staan, het na de bevrijding van Nederland den nieuwen Raad welke zal bestaan uit
hetzij van een reeder, hetzij van de evenals vroeger zullen kunnen ge­ een Voorzitter, tevens lid, en tenminste
genoemde Commissie. Art. 11 verklaart bruiken.
dertien leden, benoemd door de Re­
de wet-Moolengraöfl' en het grootste
geering (art. 2). Tenminste vijf leden
deel onzer sociale wetgeving op den
III
zulten zoo mogelijk deskundigen ten
zeeman van toepassing en vereischt
aanzien van Nederlandsch Indie moeten
minimum arbeidsvoorwaarden, door
BEVEILIGING VAN NEDERzijn
en twee onderscheidenlijk ten
den betrokken Minister te stellen of goed
LANDSCH INDISCHE DOLLARaanzien
van Suriname en van Curacao
te keuren. Art. 17 geeft den zeeman
EN STERLINGSALDI.
B
(art. 2). Vergaderingen worden gehou­
recht van beroep op dezen Minister ol
IJ K.B. van 6 Maart 1942,Staatsden op oproep van den Voorzitter of op
diens gemachtigde, mits de dienst inblad No. C 18, zijn maatregelen verzoek van vijf leden, dan wel van den
tusschen door gaat. Strafbepalingen vastgesteld, teneinde te voor­ Eersten Minister (art. 4). Ontwerp­
zijn opgenomen tegen giisdrijven en komen, dat van Nederlandsen-Indisch besluiten betreffende algemeen bindende
overtredingen in verband met dit bezit-of vorderingen, in het buitenland regelingen, behalve die. welke van
besluit, tegen sabotage, schending van ten voordeele van den vijand kan militairen aard zijn, worden aan den
geheimhouding en tegen reeders, die worden gebruik gemaakt. De Neder­ Raad om advies toegezonden (art. 9).
hun verplichtingen niet nakomen. De landsen-Indische Regeering is er reeds De Raad kan over alle andere onder-
werkingsduur van het besluit zal eenigen tijd geleden toe overgegaan de wernen doof de Reaeerina worden
eindigen zes maanden na het einde van veiligheid van alle Nederlandsch- gehoord en kan aan de Ministers, al of
den oorlogstoestand.
Indische dollar-en sterlingsaldi te verze­ niet gevraagu, aaviezen verstreden
keren. De aan Nederlandsch Indie (art. 9). De Raad kan voor adviezen
ti
toebehoorende publieke dollarsaldi zijn over bepaalde onderwerpen uit zijn
overgedragen aan den Nederlandschen midden commissies instellen, kan daar­
REGEER1NGSVERKLARING BE­ Gezant te Washington. Hieronder aan buitenstaanders als lid toevoegen.
TREFFENDE ZINKEN PASMUNT. vallen in hoofdzaak de dollarsaldi van Ministers uitnoodigen, zich daarop te
het Indische Deviezen Instituut. De
N December 1941 is door den zoo-
doen vertegenwoordigen en personen
Nederlandsen-Indische publieke stergenaamden
Secretaris-generaal van
verzoeken de vergaderingen van een
lingsaldi zijn overgedragen aan den
I net Departement van Financien in
commissie bij te wonen ten einde van
Nederlandschen Minister van Koloniën.
bezet Nederland eeh besluit gepubliceerd
voorlichting te dienen (art. 11). Een
Wat de buitenlandsche saldi betreft,
tot invoering van zinken munten. Om
quorum van acht leden is noodig om een
toebehoorende aan personen en instel­
de oppotting tegen te gaan en de zilveren
advies uit te brengen, hetgeen schriftelingen
in Nederlandsch indie. is de
munten in handen te krijgen hebben
lijk geschiedt; minderheidsadviezen zijn
volgende maatregel genomen: de dollar-
zij bepaald, dat oude muntstukken,
loegelaten (art. 13).
[31]