Antwoorden Kennistoets bij hoofdstuk 1 (pdf) - Examenkatern ...

Examenkatern havo en vwo Kennistoets bij H1 vwo – met antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Kennistoets bij hoofdstuk 1 met antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Opdracht 1
Bekijk bron 1.
a De Verenigde Staten kennen een federalistisch bestel. Wat moeten we daaronder verstaan?
b Toon aan de hand van de ontwikkeling van de kiesrechtstrijd aan dat de Verenigde Staten
een federaal bestel kennen?
c Noem drie taken die de federale overheid in Washington geheel centraal regelt.
a In een federalistisch bestel hebben de afzonderlijke staten een grote mate van autonomie.
b Het kaartje laat zien dat het vrouwenkiesrecht niet centraal is geregeld, maar dat elke
deelstaat het afzonderlijk heeft ingevoerd.
c De centrale overheid regelt onder andere de buitenlandse politiek, defensie en financiën.
Bron 1
Opdracht 2
Zet de onderstaande gebeurtenissen in de juiste volgorde van tijd.
A De Founding Fathers voltooien de Amerikaanse grondwet, die tot de dag van vandaag
bestaat.
B Tegen president Andrew Johnson wordt door het Congres een impeachmentprocedure in
werking gesteld.
C De Amerikaanse politiek wordt gedomineerd door twee grote partijen: de Republikeinen en de
Democraten.
D Dertien Engelse kolonies in Amerika verklaren alle politieke banden met Groot-Brittannië
nietig.
E Amendementen zijn toevoegingen aan de grondwet. Het 15e amendement verbood
bijvoorbeeld discriminatie in het kiesrecht op grond van ras.
F Met de opstelling van de Articles of Confederation krijgen de Verenigde Staten hun eerste
grondwet.
De juiste volgorde is: D – 1776, F – 1781, A – 1787, C – 1854, B – 1868, E – 1870
Opdracht 3
Bekijk bron 2.
a Leg zonder de bron uit hoe de filosofie van Montesquieu de basis vormt van het Amerikaanse
regeringssysteem.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 1 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Kennistoets bij H1 vwo – met antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
b Leg aan de hand van bron 2 uit hoe het politieke systeem van checks and balances in de
praktijk werkt.
a De macht is in drie delen gesplitst. Ieder element controleert één van de andere, zodat de
macht van geen van de drie te groot wordt.
b Het Congres kan rechters aanklagen, terwijl het Hooggerechtshof bepaalt of een wet binnen
de regels van de constitutie blijft. De president benoemt de leden van het Hooggerechtshof,
terwijl de rechters daarvan bepalen of de president wel binnen de kaders van de constitutie
(grondwet) handelt. De president kan over elke wet een veto uitspreken, maar het Congres
kan dat veto ongedaan maken met een twee derde meerderheid.
Bron 2
Opdracht 4
Bekijk bron 3.
Op bron 3 zie hoe president Andrew Johnson de grondwet uit de boekenkast probeert te pakken.
Waar zou je deze spotprent plaatsen in het schema van bron 2: bij 1, 2 of 3? Leg je keuze uit.
De tekening kun je plaatsen bij nummer 1 in het schema. De tekening betreft de impeachment
procedure. De president heeft iets gedaan dat tegen de grondwet is. Het Congres grijpt in.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 2 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Kennistoets bij H1 vwo – met antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Bron 3
Opdracht 5
Bekijk bron 4.
a Leg uit welke bedreiging van de filosofie van Montesquieu op onderstaande tekening uit het
blad Puck (1904) wordt uitgebeeld.
b Noem drie latere presidenten die op soortgelijke wijze een goed functioneren van checks and
balances in de weg hebben gestaan.
a De tekenaar doelt op de bedreiging van een imperial presidency. De macht van de president is
op buitenlands terrein zo groot geworden, dat het systeem van checks and balances niet meer
goed functioneert.
b Truman stuurde troepen naar Korea zonder toestemming van het Congres. Eisenhower
gebruikte de CIA om militaire staatsgrepen in het buitenland uit te voeren. Johnson mocht van
het Congres in Vietnam oorlog voeren zonder een oorlogsverklaring.
Bron 4
Opdracht 6
Leg uit waarom de presidenten uit opdracht 5 niet ogenblikkelijk door het parlement naar huis zijn
gestuurd, iets wat iedere minister-president in de Nederland wel zou zijn overkomen.
In Amerika staan de partijgenoten van de president in het Congres onder minder druk om zijn plannen
te steunen dan in het Nederlandse systeem. Als in Nederland partijgenoten van de minister-president
het kabinetsbeleid niet steunen, dan kan het kabinet vallen. In de Verenigde Staten wordt de president
echter niet door het parlement gekozen.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 3 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Kennistoets bij H1 vwo – met antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Opdracht 7
Lees bron 5.
a Geef aan de hand van bron 5 aan van welk presidentieel recht Truman gebruikmaakt om
rassendiscriminatie in het leger onmogelijk te maken.
b Mag je dit presidentiële recht een nieuw voorbeeld noemen van imperial presidency? Verklaar
je keuze.
a De president maakt gebruik van een executive order (presidentieel bevel). Met dit middel kan
hij vergaande maatregelen nemen, zoals het verbod uit 1948 op rassendiscriminatie in het
leger.
b Nee, want deze beslissing kunnen de senaat en het huis van afgevaardigden met een twee
derde meerderheid terugdraaien.
Bron 5
‘Hierbij wordt verklaard dat het beleid van de President zal zijn dat alle leden van de strijdkrachten
gelijk behandeld zullen worden en gelijke kansen zullen genieten, ongeacht ras, kleur,
geloofsovertuiging of nationale herkomst. Dit beleid zal zo snel mogelijk worden ingevoerd…’
President Harry S. Truman, 1948.
Opdracht 8
Het Amerikaanse politieke systeem wordt gekenmerkt door een grote spanning tussen federale en
regionale overheden. Leg dit uit en gebruik in je antwoord de invoering van het 15e amendement uit
1870 als voorbeeld.
Federale wetgeving staat boven deelstaatwetgeving. Deelstaten hebben daar door middel van eigen
wetgeving vaak tegen gestreden. Het 15e amendement verbood rassendiscriminatie in het kiesrecht.
De zuidelijke staten omzeilden deze wet door bepaalde voorwaarden te stellen aan de inschrijven van
kiezers in het kiesregister. In het amendement stond namelijk niets over het bestaan van kiesregisters.
Opdracht 9
Bekijk bron 6.
a Bovenstaande tekening is gemaakt tijdens de verkiezingen van 1860. De namen van de
partijen zijn weggelaten. Welke partij zou je links invullen, welke rechts?
b Stel je voor dat je dezelfde poster een eeuw later nogmaals zou gebruiken; welke verandering
zou je dan aanbrengen?
a Links hoort Democraten te staan, rechts Republikeinen.
b Honderd jaar later zijn het veel meer de Democraten die opkomen voor de zwarte belangen.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 4 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012

Examenkatern havo en vwo Kennistoets bij H1 vwo – met antwoorden
De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965
Bron 6
Opdracht 10
Noem drie inhoudelijke verschillen tussen de Republikeinse en de Democratische partij aan het eind
van de negentiende eeuw.
Republikeinen: voor afschaffing van de slavernij, voor een sterke federale overheid en voor
bescherming (protectie) van de (noordelijke) industrie.
Democraten: voor de rechten van de afzonderlijke staten, voor vrijhandel om met name katoen te
kunnen verkopen aan Engeland en voor de slavernij.
Feniks, geschiedenis voor de tweede fase, havo en vwo 5 ©ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012