gebouwen - Historisch Centrum Overijssel

More documents

Recommendations

Info

Fig. I a-d. Situatie van het stadhuis in de loop der tijden, schaal 1:2000. Het Noorden boven. (De omcirkelde cijfers op de verschil/ende plattegronden duiden dezelfde <strong>gebouwen</strong> of percelen aan). Fig. 1a. Reconstructie van de toestand omstreeks 1440. la Raadhuis lb Wijnhuis 2 Kerstanshuis, in gebruik bij het Wijnhuis 3 Kremer Arentshuis, in gebruik als stadstimmerhuis 4 Huis van de stadssecretaris Johannes Tiel, in 1444 door de stad aangekocht 5 Huis van Dirck Mostert 6 Schuur van Johannes Tiel, in 1445 door de stad aangekocht 7 Latijnse School 8 Weme ofpastorie van de St.-Michaëlskerk 11 St.-Michaëlskerk Fig. lb. Reconstructie van de toestand omstreeks 1520. 1 Raadstoren, gebouwd 1448-'50, gesloopt 1844 en 1867 2 Wijnhuis, gebouwd 1448-'49, gesloopt 1841 en 1867 3 Raadhuis (waarin de Schepenzaal), gebouwd 1447-'49 4 Meentehuis, in 1448 daartoe verbouwd 5 Mosterthuis, sedert 1459 sledelijk bezit 6 Achtervleugel. vermoedelijk ca 1448 gebouwd 7 Latijnse School, gebouwd 1445-'46, gesloopt 1867 8 Weme of pastorie van de St.-Michaëlskerk, gebouwd in dejaren 1490-'97 9 Huis, sedert 1514 in bezit van de Broeders van het gemene leven; in gebruik bij het zg. Arme Fraterhuis 10 Scholierenhuis van het Arme Fraterhuis. gebouwd ca 1516 11 St.-Michaëlskerk Fig. Ic. De toestand in 1867. lOpenbare school J, gebouwd 1867, later bekend als de Brouwerschool. gesloopt 1936 3, 4, 5 Stadhuis, in 1821 van een nieuwe voorgevel voorzien 6 Achtervleugel van het stadhuis, waarin de secretariskamer. Gesloopt 1973 7 Politiebureau, in 1925 verplaatst naar een nieuw gebouwaan de overzijde van de straat 8 Lombard of Bank van Lening, sedert 1925 onderdeel van het Politiebureau 9 Kerk van de Gerei gem. onder het Kruis; in 1869 School met den Bijbel. Later Wijnbeekschool; gesloopt 1973 10 Voormalig Scholierenhuis in 1872 verbouwd tot Openbare tussenschool 11 Grote of St=Michaëlskerk Fig. 1d. De huidige toestand. 1 Het nieuwe gedeelte van het stadhuis, gebouwd 1974-'76 3, 4, 5 Het oude gedeelte van het stadhuis, gerestaureerd 1974-'76 8 Voormalige Weme, sedert de restauratie (/974-'75) onderdeel van het stadhuis 10 Voormalige school, in 1973 aan de achterzijde ingekort. Onlangs verbouwd/ gerestaureerd tot Gem. Kredietbank/Woningbureau Il Grote of St.-Michaëlskerk 99
De restauratie van het oude stadhuis bood de gelegenheid een bouwhistorisch onderzoek te verrichten, waarvan de belangrijkste resultaten, na een behandeling van de historische gegevens, hieronder beschreven worden. De nieuwbouw van het stadhuis had twee ingrepen in het oude gebouw tot gevolg: in het achterstuk van het Mosterthuis kwam een nieuw trappenhuis, terwijl het achterstuk van het Meentehuis (voor zover dit dieper was dan het Mosterthuis) werd gesloopt (met uitzondering van de kelder); ook hier kwam een nieuwe trappartij. 2. De voorgeschiedenis tot 1447 Uit oude akterr' kan worden opgemaakt, dat het Raadhuis en het Wijnhuis in 1447-'49 verrezen zijn op de plaats van drie oudere panden die, gelet op de directe nabijheid van de koorpartij van de kerk, gezamenlijk dezelfde gevelbreedte aan de Sassenstraat moeten hebben gehad. In die akten worden die oudere huizen meestal met hun belendingen vermeld, zodat hun ruimtelijke opvolging kan worden vastgesteld (zie fig. Ia). Op de hoek, bij het koor van de kerk, stond het oude stadhuis, dat al in 1330 vermeld wordt als 'domus dicte civitatis'. In 1398 wordt dit huis 'onse wijnkelre' genoemd en in 1441 'der Stat wijnhuys'. Het 'Raethuys' wordt in 1444 genoemd aan het 'KerckhofT' (het huidige Grote Kerkplein); blijkbaar stonden toen Wijnhuis en Raadhuis naast elkaar op het hoekperceel. Hiernaast aan de Sassenstraat stond in 1330 het huis van Cristantius, dat in of voor 1392 in stedelijk bezit kwam. In 1398 schreven Schepenen en Raad, dat zij met dit huis 'onse stad wijnkelre vermeret hebben'; in een ongedateerd stuk uit ongeveer dezelfde tijd is dan ook sprake van 'Kerstans huys dat nu die c1eyne wijnkelre is'. Het derde huis behoorde in 1330 aan een zekere Schyring en later in dezelfde eeuwaan Kremer Arend (alias Arent Kremer Arendeszoen), wiens naam nog tot ver in de ISe eeuwaan dit huis verbonden zou blijven, hoewel het pand reeds in of vóór 1374 eigendom was geworden van Kerstken Engebertszoon en diens vrouw Alijd. In 1419 verkochten Maes Heorixsoen, diens vrouw Wobbe en zoon Gherbert dit huis aan de stad. In 1444 blijkt het als stadstimmerhuis ('der stat tymmer') dienst te doen. Het vierde huis behoorde in 1374 en 1392 aan Seyne Wolbertszoen, in 1419 aan Grete Rolofsdochter van Ittersim en in 1444 aan de stadssecretaris Johannes Tiel en zijn vrouw Zwenelt, die het toen aan de stad verkochten. Het volgende jaar woonde Johannes Tiel er nog, maar in 1448 werd het verbouwd en sedertdien fungeerde het als 'Meentehuys'. Het vijfde huis behoorde in 1444 en '45 aan Dirck Mostert en diens vrouw Lutgart; in 1459 kwam het in het bezit van de stad. Het huis van Kerstan (fig. Ia or 2) grensde (in 1441) aan de achterzijde aan de Latijnse School (fig. Ia or 7), terwijl het buurhuis (fig. Ia or 3) in 1419 aan die zijde aan een straat grensde, bij de wedeme (fig. Ia or 8). Hiermee is de omvang van de school, die aan het Grote Kerkplein gestaan moet hebben, bepaald. In 1445 en '46 werd de school door een groter ge- 100
Page 1 and 2: Afb. 1. Huidige aanblik van het oud
Page 3 and 4: Afb. 2. Sassenstraat mel v.l.n.r. d
Page 5: 98 KERKHOF Ca 1LfljO o 20M '===±==
Page 9 and 10: Fig. 2. Reconstructie van de platte
Page 11 and 12: Fig. 3. Reconstructie van de platte
Page 13 and 14: Fig. 4. Reconstructie van de langsd
Page 15 and 16: Afb. 3. Achtergevel van het Meenteh
Page 17 and 18: Afb. 4. Achterste gedeelte van de r
Page 19 and 20: Hoe verhoudt deze balklaag zich nu
Page 21 and 22: Afb. 5. Plattegrond van het stadhui
Page 24: men daaraan de plaats aflezen die d

gebouwen - Historisch Centrum Overijssel

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?