een antropologisch onderzoek naar de kortstondige inzet van ... - Nrc

More documents

Recommendations

Info

altijd een kans dat men automatisch in de rechtvaardiging schiet. Volgens Bekkers (2002, p. 6) geven antwoorden een subjectief beeld van hoe mensen over hun activiteiten met anderen communiceren. Bekkers (2002) stelt dat er iets aan het veranderen is in de betrokkenheid en motivatie van vrijwilligers. Het meest opmerkelijke resultaat is dat steeds meer vrijwilligers zeggen dat ze het werk leuk vinden. Het onderzoeksrapport ‘Geven in Nederland 2006’ bevestigt dit (Bouzoubaa en Brok, 2005, p. 24). In vier jaar tijd is het percentage mensen dat vrijwilligerswerk zegt te doen, omdat het ‘leuk’ is, gestegen van 30% naar 73% (Bekkers, 2002, p. 6). De traditionele vrijwilliger maakt plaats voor een ‘nieuw type’ vrijwilliger: de calculerende vrijwilliger, die niet meer te porren is voor levenslange verplichtingen aan één en dezelfde club, en die korte, afgebakende taken wil met een duidelijk doel. Eigenlijk wil de vrijwilliger van vandaag alleen nog maar ‘leuke dingen doen’. [...] Vrijwilligerswerk is maatschappelijk nuttig, maar het is niet erg als je het ook een beetje – of vooral – voor jezelf doet. (Bekkers, 2002, p. 1) Bouzoubaa en Brok (2005, p. 24) onderscheiden aan de hand van literatuur twee soorten motieven: motieven die zijn terug te voeren op een bepaalde mate van eigenbelang en persoonlijke voldoening, en motieven die zijn terug te voeren op een bepaalde mate van solidariteit. Dit onderscheid lijkt te impliceren dat de twee soorten elkaar uitsluiten maar dat is niet zo. De psycholoog Abraham Maslow stelt dat solidariteit niet in strijd is met eigenbelang, omdat inzet voor anderen de menselijke behoefte aan zingeving, zelfverwerkelijking en zelfreflectie bevredigt (Bodelier en Vossen, 2007b, p. 264). Het werkt ook de andere kant op: eigenbelang is niet in strijd met solidariteit, aldus de Vlaamse filosoof Dirk Verhofstadt (Verhofstadt, 2004). Hij beweert dat eigenbelang zelfs een essentiële voorwaarde is voor solidariteit. Om dit uit te leggen haalt hij econoom Adam Smith aan, die zegt: Niet van de welwillendheid van de slager, de brouwer of de bakker mogen we ons avondmaal verwachten, maar van hun groot respect voor hun eigenbelang. We zijn niet aan hun menselijkheid overgeleverd, maar aan hun eigenliefde. (Verhofstadt, 2004) Hieruit maakt Verhofstadt (2004) op dat eigenbelang het openbaar belang kan dienen. ‘Vanuit een welgemeend eigenbelang worden mensen juist aangezet tot erkenning en respect voor anderen’. Erkenning van deze bewering vindt Verhofstadt bij de Poolse antropoloog Bronislaw Malinowski (1884– 1942), die samenlevingen zag als ‘netwerken van transacties tussen mensen die deze aangaan en verbreken wanneer eigenbelang dat dicteert’. In tabel 3.2 worden microfactoren uit verschillende bronnen genoemd. De volgorde is willekeurig. Dibbets (1982) voegt er het volgende aan toe: Onze gezondheidszorg is technocratisch en sterk geprofessionaliseerd en gespecialiseerd. Onze patiënten zijn nummers geworden en zowel de gezondheidswerker als de patiënt verliezen zo langzamerhand het overzicht op het geheel. Het is dan ook niet verwonderlijk dat mensen zich hier van willen distantiëren en weg willen. Weg naar daar waar het allemaal niet zo ingewikkeld en ‘overzorgd’ is als hier, en waar mensen je echt nodig hebben. 3.4 Betrokken partijen Bij de actuele discussie omtrent de doe-het-zelvers in ontwikkelingslanden, zijn er vier partijen die een hoofdrol spelen: de overheid, de professionele hulpindustrie, de doe-het-zelvers en het Nederlandse publiek. Daarnaast zijn er onderzoekers en andere betrokkenen die een bijdrage leveren aan de discussie. Iedere partij heeft zijn taak in het geheel en verwachtingen van andere partijen. Zoals misschien al duidelijk is geworden beïnvloeden hun ideeën, handelingen en reactie op elkaar de plaats die zij zelf in het geheel innemen. Dit debat gaat niet over ontwikkelingshulp in het algemeen. Er zijn tal van wetenschappers, politici en economen die discussiëren over de zin en onzin van ontwikkelingshulp. In onderstaande discussie zal dit niet aan bod komen. Het gaat enkel om de doe-het-zelvers en de standpunten van de daarbij betrokken partijen. 24
Factor Bron Leuk Bouzoubaa en Brok (2005, p. 24–25) en Bekkers (2002, p. 6–12) Levenservaring Bouzoubaa en Brok (2005) Sociale contacten opdoen Bouzoubaa en Brok (2005) Reputatie Bekkers (2002) Waardering omgeving Bouzoubaa en Brok (2005) Positiever zelfbeeld Bekkers en Wiepking (2007, p. 13) Positievere stemming Bekkers en Wiepking (2007) Geloofsovertuiging Bouzoubaa en Brok (2005) en Renes en Konter (1982, p. 35) Schuldgevoel Bouzoubaa en Brok (2005) Plichtsbesef Bouzoubaa en Brok (2005) Uitdaging Bouzoubaa en Brok (2005) Verantwoordelijkheidsgevoel Bouzoubaa en Brok (2005) Nieuwsgierigheid Renes en Konter (1982) Ontvluchten leefsituatie Renes en Konter (1982) Zelfontplooiing Bouzoubaa en Brok (2005) Zingeving Bodelier en Vossen (2007b, p. 267) Zelfverrijking Bouzoubaa en Brok (2005) Nuttige werkervaring Bouzoubaa en Brok (2005) Bijdrage armoedebestrijding Bouzoubaa en Brok (2005) Betrokkenheid tonen Bouzoubaa en Brok (2005) Nuttig werk Bouzoubaa en Brok (2005) Tabel 3.2: Microfactoren voor de keuze voor een kortstondig werkbezoek in een ontwikkelingsland Het Nederlandse publiek Niet de kleintjes, de doe-het-zelvers, maar de grote professionals hebben een probleem. Dat beweert NRC begin mei 2007 (Bodelier en Vossen, 2007a). De professionals zijn namelijk onzichtbaar geworden voor het grote publiek. Nu de professionele hulpindustrie de nadruk legt op ondersteunende taken en allang niet meer op uitvoerende taken, lijkt het nieuwe terrein van de hulpindustrie te onzichtbaar en abstract voor het Nederlandse publiek. En terwijl niemand nog begrijpt wat ze eigenlijk doen, weet iedereen dat de consultant jaarlijks twee ton kost. Dat hij nog maar zelden in de dorpen of sloppenwijken komt. En dat Afrika nog net zo arm is als vijftig jaar geleden. (Bodelier en Vossen, 2007a) Bovendien wordt er van de hulpindustrie gezegd dat er bij hen veel aan de strijkstok blijft hangen (Koch, 2007). De ‘strijkstokkendiscussie’ laaide op in 2004 nadat diverse schandalen aan het licht kwamen: hoge salarissen van directeuren 1 , verdwenen geld, wangedrag van medewerkers en mislukte projecten (Van Gastel et al., 2005, p. 8). Inmiddels kent de sector richtlijnen maar heeft moeite om het imago te verbeteren. Duizenden donateurs zegden hun lidmaatschap op. Deze onvrede over de geboden hulp beschouwt men als een van de verklaringsgronden voor de opkomst van particuliere initiatieven. Het gaf de doe-het-zelvers de kans zich te profileren met de mededeling dat zij zich met concrete, directe, zichtbare zaken bezighouden, en dat elke euro naar de hulpbehoevenden gaat. En het lukt ze om het vertrouwen van het grote publiek te winnen. Men heeft grote bewondering voor de inzet van burgers. 1 De directeur van de Hartstichting bleek in 2004 jaarlijks 170 duizend euro te ontvangen. Ook de directeuren van Cordaid, Plan Nederland en Amnesty International bleken meer dan een ton per jaar te verdienen (Bodelier en Vossen, 2007b, p. 139– 140). 25
Page 3: Aanpakken en wegwezen Een antropolo
Page 6 and 7: 5.4 Lokale gezondheidswerkers aan h
Page 8 and 9: viii
Page 11 and 12: Summary This thesis is the outcome
Page 13 and 14: Voorwoord Voor u ligt de scriptie v
Page 15 and 16: Hoofdstuk 1 Inleiding In dit inleid
Page 17 and 18: 4. Hoe spreken Nederlandse kortston
Page 19 and 20: Ondanks dat de term ontwikkelingshu
Page 21 and 22: Hoofdstuk 2 Geschiedenis van de Ned
Page 23 and 24: 1. Inleidende module; ontwikkelen v
Page 25 and 26: Na de gebruikelijke voorbereiding i
Page 27 and 28: Jaren negentig In de jaren negentig
Page 29 and 30: In het artikel wordt gesproken over
Page 31 and 32: Hallo Daphne en Frodo, Jullie kenne
Page 33 and 34: • De projectactiviteiten moeten d
Page 35 and 36: Hoofdstuk 3 Particuliere initiatiev
Page 37: 3.3 Verklaringen op micro- en macro
Page 41 and 42: aantonen dat hij 25% eigen geld mee
Page 43 and 44: Trouw-correspondent Kan Koch, die z
Page 45 and 46: Hoofdstuk 4 Onderzoeksaanpak en -me
Page 47 and 48: In a semi-structured interview, the
Page 49 and 50: de aanleiding van het onderzoek, de
Page 51 and 52: • De oorzaak van ziekte ligt vaak
Page 53 and 54: Hoofdstuk 5 Bevindingen Dit hoofdst
Page 55 and 56: Naam Stichting Rotary Doctors Neder
Page 57 and 58: Ook de rest van de kortstondige gez
Page 59 and 60: Een aspect dat niet zozeer voor de
Page 61 and 62: mee zou gaan. Niet alle informanten
Page 63 and 64: Donderdag Ik doe veel traumabehande
Page 65 and 66: een probleem. Als het nodig was kon
Page 67 and 68: —Ze zouden het hier prima redden
Page 69 and 70: (Nederlandse en Engelse) teamleden.
Page 71 and 72: Lokaal operatiekamerpersoneel Het l
Page 73 and 74: Hoofdstuk 6 Aanvullend onderzoek Ti
Page 75 and 76: Dear Sir, Madam, The Nurses and Mid
Page 77 and 78: Question: Do some patients need to
Page 79 and 80: Hoofdstuk 7 Conclusie De directe aa
Page 81 and 82: de kortstondige gezondheidswerkers
Page 83 and 84: Drie contextuele kaders Langdurige
Page 85 and 86: Bibliografie Ahmed, A. en Shore, C.
Page 87 and 88: Melchers, R., 1981. Specialisten in
Page 89:
Bĳlage A Lijst met echte namen All
Page 93:
Bĳlage C Interviewlijst 1 Deze sem
Page 96 and 97:
Citaat A ‘Mijns inziens speelde d
Page 98 and 99:
Werk • Hoe ziet een ‘normale’
Page 101:
Bĳlage G Interviewlijst 5 Deze ges
Page 105:
Bĳlage I Subsidieaanvragen en -goe
show all

een antropologisch onderzoek naar de kortstondige inzet van ... - Nrc

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?