Ongevallen met parachutespringen bij Defensie - Onderzoeksraad ...

3 beOOrDelingskaDer
3.1 inleiding
Naast het vaststellen wat er tijdens een voorval precies is gebeurd, is het van belang dat wordt
vastgesteld hoe en waarom het voorval heeft kunnen plaatsvinden. Het doel daarvan is lering te
kunnen trekken uit het voorval. Om dat te kunnen doen hanteert de Onderzoeksraad een beoordelingskader.
In dit hoofdstuk wordt het beoordelingskader weergegeven voor het themaonderzoek
naar parachutespringen Defensie.
Het beoordelingskader bestaat uit drie delen. Het eerste deel geeft inzicht in de relevante wettelijke
voorschriften op het gebied van parachutespringen en regelgeving van de Koninklijke Vereniging
voor Luchtvaart die geldt voor alle aangesloten organisaties die het (sport)parachutespringen in
Nederland beoefenen. Het tweede deel geeft een overzicht van de voor het onderzoek relevante
defensievoorschriften. Het laatste deel beschrijft de door de Onderzoeksraad opgestelde aandachtspunten
ten aanzien van de wijze waarop de bij het militair parachutespringen betrokken partijen
invulling geven aan veiligheidsmanagement en de eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid.
3.2 wettelijke voorschriften en overige regelgeving
3.2.1 Arbeidsomstandighedenwetgeving
De Arbeidsomstandighedenwet legt de werkgever een aantal verplichtingen op ten aanzien van
arbeidsomstandigheden; onder meer op het gebied van beleid (artikel 3.1a) de uitvoering van
de risico-inventarisatie en evaluatie (artikel 5) en het opleiden en instrueren (artikel 8). In het
Arbeidsomstandighedenbesluit zijn de algemene bepalingen in de Arbeidsomstandighedenwet
nader uitgewerkt en wordt ook de bijzondere positie van Defensie (artikel 1.26 tot en met 1.33)
geregeld. Deze positie wordt mede in verband gebracht met internationale verplichtingen en
diverse omstandigheden (onder andere oefeningen). Op het gebied van parachutespringen worden
in de wettelijke voorschriften op het gebied van arbeidsomstandigheden, voor Defensie geen
nadere regels of verplichtingen gesteld en gelden alleen de algemene bepalingen die hierboven zijn
bedoeld.
3.2.2 Luchtvaartwetgeving, Regeling valschermspringen
Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is op het gebied van parachutespringen verantwoordelijk
voor het voorbereiden van wetgeving. De wettelijke voorschriften voor het parachutespringen zijn
vastgelegd in de Regeling valschermspringen (zie bijlage 2). De Inspectie Verkeer en Waterstaat
(IVW), divisie Luchtvaart, is sinds 2001 verantwoordelijk voor de handhaving.
Wat betreft parachutespringen gaat de regeling inhoudelijk hoofdzakelijk in op het gebruik van
zogenoemde valschermspringgebieden. Uitgangspunt van de regeling is deregulering. Dit houdt in
dat de Minister alleen regels geeft ter bescherming van het overige luchtverkeer en niet verantwoordelijk
is voor de veiligheid van de parachutist. De regeling stelt geen normen voor (de kwaliteit
van) het valscherm, de kennis, bedrevenheid, ervaring en medische geschiktheid van een parachutist.
Er zijn ook geen normen in opgenomen voor de opleiding tot parachutist of over het landen na
een parachutesprong in het doelgebied.
De specifieke voorwaarden die in de Regeling valschermspringen aan het springen zelf zijn gesteld,
zijn opgenomen in artikel 6. In dit artikel is bepaald dat de valschermsprong plaats moet vinden tijdens
de daglichtperiode, binnen het valschermspringgebied en na uitdrukkelijke toestemming van
de gezagvoerder van het luchtvaartuig. Tijdens de valschermsprong moet:
a. het zicht voldoen aan de geldende minimumwaarden voor VFR-vluchten
(zichtweersomstandigheden);
b. ten minste 1,5 km horizontaal van de wolken worden gebleven;
c. voortdurend zicht op grond en water worden behouden.
Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is momenteel bezig met een herziening van de Regeling
valschermspringen.
29