Ongevallen met parachutespringen bij Defensie - Onderzoeksraad ...

eschOuwing
inleiding
De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft een themaonderzoek uitgevoerd naar het militaire parachutespringen.
Kern van het onderzoek is de vraag waardoor de ongevallen tijdens het parachutespringen
ontstaan en of het parachutespringen bij Defensie wel veilig plaatsvindt. De centrale
onderzoeksvraag is:
“Is het parachutespringen bij Defensie zo veilig als verwacht mag worden van een organisatie die
personeel als parachutist inzet?”.
Veilig landen is immers van vitaal belang voor een succesvolle start van militaire operaties waarbij
parachutisten worden ingezet. Onderzocht is welke directe en achterliggende factoren van invloed
zijn bij het ontstaan van ernstige voorvallen tijdens het parachutespringen door militairen.
Deze beschouwing bevat een samenvatting van de belangrijkste onderzoeksbevindingen van de
Raad. Daarnaast maakt de Raad in deze beschouwing zijn visie kenbaar, enerzijds gebaseerd op dit
onderzoek en anderzijds op ervaringen die zijn opgedaan in andere Raadsonderzoeken.
het militaire parachutespringen
Het militaire parachutespringen wordt beoefend door militairen van het Korps Mariniers, het Korps
Commandotroepen en van de Luchtmobiele Brigade. Het Korps Mariniers maakt deel uit van de
Koninklijke Marine en bestaat uit snel inzetbare infanteriebataljons en speciale eenheden en is
vooral gespecialiseerd in amfibische operaties. Om ongezien in vijandelijk gebied te komen, maken
de speciale eenheden (special forces) van het Korps Mariniers gebruik van zogenaamde vrije val
parachutes. Het Korps Commandotroepen is een landgeoriënteerde eenheid van de Koninklijke
Landmacht. De commando’s worden opgeleid om individueel of in kleine groepen als speciale eenheid
achter vijandelijke linies te kunnen opereren. De Luchtmobiele Brigade maakt eveneens deel
uit van de Koninklijke Landmacht en bestaat uit lichte infanteriebataljons die zijn gespecialiseerd
in het optreden met helikopters. Infanterie eenheden van het Korps Mariniers en de Luchtmobiele
Brigade kunnen door middel van de zogenaamde static-line ronde bol parachute grootschalig worden
ingezet.
Tijdens het static-line ronde bol parachutespringen vinden jaarlijks enkele tientallen blessures
plaats waardoor militairen enkele dagen tot een paar weken niet of verminderd inzetbaar zijn. Bij
het vrije val parachutespringen vinden minder ongevallen plaats dan bij het static-line parachutespringen
maar het letsel dat hierbij ontstaat, is vaak zeer ernstig of zelfs fataal. Zo heeft zich
in 2006 tijdens de opleiding tot vrije val parachutist een dodelijk ongeval voorgedaan. In 2007
vond, ook tijdens de vrije val opleiding, wederom een dodelijk ongeval plaats. In 2008 zijn bij drie
Defensie publieksevenementen bij demonstraties parachutespringen gewonden gevallen. Er ontstond
ernstig letsel bij een militaire parachutist en bij twee tandempassagiers die, in het kader
van public relations, bij een demonstratie waren betrokken. Tevens is in 2008, tijdens een vrije
val opleiding, een militair zeer ernstig gewond geraakt. Het aantal en de aard van de ongevallen
is eind 2008 de reden geweest voor de Onderzoeksraad voor Veiligheid een themaonderzoek uit
te voeren naar (vooral) het opleiden van militairen tot static-line ronde bol parachutist en vrije val
parachutist.
Tot maart 2009 werden militaire parachutisten opgeleid bij het Mariniers Trainings Commando
van de Koninklijke Marine en bij het Instructiepeloton Para van het Korps Commandotroepen.
Vanaf maart 2009 vinden de parachutistenopleidingen plaats bij de nieuw opgerichte Defensie
Paraschool, een Joint Defensie Onderdeel ondergebracht bij het Korps Commandotroepen. Na een
grondopleiding in Nederland wordt voor het daadwerkelijk springen, vanwege de stabiele weersomstandigheden
en daardoor springzekerheid, uitgeweken naar het buitenland. Het static-line ronde
bol parachutespringen vindt voornamelijk plaats in Frankrijk (Lapalisse). De vrije val opleidingen
vinden meestal plaats in Frankrijk, Tsjechië en in de Verenigde Staten.
5