richtlijn Lyme-borreliose - CBO

LYME-BORRELIOSE
Preventie
50. Ieder individu beoordeelt zelf welk risico hij/zij wenst te lopen en welke maatregelen hij/zij
wenst te nemen om het risico op een tekenbeet terug te dringen. Mogelijke maatregelen zijn:
• het vermijden van het met onbedekte huid betreden van gebieden met struikgewas,
gedurende de perioden dat teken actief zijn (in Nederland: van maart tot oktober);
• bij het betreden van duinen/bossen op de gebaande paden lopen;
• het dragen van kleding met lange mouwen en lange pijpen (broekspijpen in de sokken).
Personen die frequent risicogebieden in de risicoperiode moeten betreden (bijvoorbeeld
beroepsmatig) kunnen bovendien diethyl toluamide (DEET) aanbrengen op de huid, bij
voorkeur in combinatie met het dragen van met permetrine geïmpregneerde kleding.
51. Het verdient aanbeveling om de huid, na mogelijke blootstelling aan teken, na te (laten) kijken.
52. Men dient de teek zo snel mogelijk te verwijderen, bij voorkeur binnen 24 uur, met een
speciale pincet of lasso op de in de bijsluiter beschreven wijze. Een licht draaiende beweging
bij het trekken leidt mogelijk tot minder vaak achterblijven van delen van de teek.
53. Bij een tekenbeet adviseert de arts de betrokkene om de bijtwond de daaropvolgende weken
in de gaten te houden en bij het optreden van erythema migrans (EM) of bij eventuele
ziekteverschijnselen een arts te raadplegen.
54. Het wordt niet aanbevolen om te onderzoeken of de verwijderde teek geïnfecteerd is met
B. burgdorferi.
55. Het wordt niet aanbevolen diagnostiek te doen bij alle personen die een tekenbeet hebben
gehad.
56. Bij de huidige prevalentie van besmette teken in Nederland is er geen reden om na iedere
tekenbeet antibioticaprofylaxe te geven.
20
Hoofdstuk 1
Epidemiologie en classificatie
1.1 Epidemiologie Lyme-borreliose
Lyme-borreliose is potentieel een multisysteemziekte waardoor patiënten met deze aandoening
bij een groot aantal artsen terechtkomen, onder andere: huisartsen, dermatologen, neurologen,
internisten, reumatologen, cardiologen, kinderartsen en oogartsen. Dit maakt het bijzonder
moeilijk om het klinisch spectrum vast te stellen.
Een belangrijk onderzoek betreffende het gehele klinisch spectrum is het onderzoek van
Berglund et al. 1 Tijdens de onderzoeksperiode 1992-1993 werd Lyme-borreliose tijdelijk aangifteplichtig
gemaakt en huisartsen en specialisten werden geïnformeerd over de studie en
ontvingen nascholingsmateriaal over Lyme-borreliose. Zie tabel 1 voor de klinische verschijnselen
van de 1.471 patiënten die voldeden aan de ‘clinical case definitions’ voor Lymeborreliose
van de ‘US Centers for Disease Control and Prevention’ (CDC).
Tabel 1 Distributie van Lyme-borreliose-manifestaties (symptomen op moment van presentatie) bij 1.471 patiënten
in Zuid-Zweden (naar Berglund, 1995 1 )
Erythema Neuro- Artritis Acroderma- Lymfo- Carditis
migrans borreliose titis cytoom
Erythema migrans 1.075 40 10 1 9 1
Neuroborreliose 40 176 8 2 3 1
Artritis 10 8 65 8 1 0
Acrodermatitis 1 2 8 34 0 0
Lymfocytoom 9 3 1 0 26 0
Carditis 1 1 0 0 0 5
≥ 3 manifestaties 3 5 6 2 2 0
Totaal aantal 1.139 (77%) 235 (16%) 98 (7%) 47 (3%) 41 (3%) 7 (< 1%)
* Het aantal patiënten met slechts één manifestatie is vetgedrukt weergegeven. Zes patiënten hadden drie of meer manifestaties.
Deze data zijn in een aparte regel weergegeven
Van de 1.471 patiënten uit het Zweedse onderzoek presenteerden 1.139 (77%) zich met erythema
migrans (EM). Daarvan hadden 1.075 patiënten uitsluitend EM, bij presentatie was er bij 40
patiënten tevens sprake van neuroborreliose, bij 10 tevens van artritis, enzovoorts. Na EM is
neuroborreliose de meest voorkomende symptomatologie.
De neurologische symptomatologie is onder andere afhankelijk van de lokalisatie van de ontsteking
waardoor het neurologisch-klinisch spectrum zeer groot is. Wat het klinisch spectrum
21