richtlijn Lyme-borreliose - CBO

LYME-BORRELIOSE
Conclusie
54
Op grond van Nederlandse data is een geïsoleerde perifere facialisparese bij
Niveau 3 volwassenen zelden een uiting van neuroborreliose.
C Kuiper 1992 1
Overige overwegingen
In andere Europese landen is een veel hogere prevalentie van Lyme-borreliose onder volwassen
patiënten met een perifere facialisparese opgegeven variërend van 6 tot 21% (zie tabel 2 in
bijlage 3). In één onderzoek was de prevalentie zelfs 45%. 3 In dit onderzoek was de onderzoekspopulatie
niet gedefinieerd en berustte de diagnose alleen op aanwezigheid van antistoffen
in het bloed (IFA) waarbij de grenswaarde ongebruikelijk laag werd genomen. In zes
onderzoeken 4-8 berustte de diagnose alleen op een positieve serologische test. In geen enkel
onderzoek werd het criterium pleiocytose in de definitie opgenomen hoewel in een aantal
onderzoeken wel een lumbale punctie werd verricht bij alle of een deel van de patiënten.
Aanbeveling 23
Bij elke volwassen patiënt met een perifere facialisparese dient expliciet gevraagd te
worden naar verschijnselen passend bij erythema migrans (EM), radiculopathie, artritis
en koorts. Alleen bij patiënten met deze verschijnselen en bij patiënten met een dubbelzijdige
perifere facialisparese is onderzoek naar Lyme-borreliose geïndiceerd.
Literatuur
1. Kuiper H, Devriese PP, Jongh BM de, Vos K, Dankert J. Absence of Lyme borreliosis among patients with presumed
Bell’s palsy. Arch Neurol 1992 Sep;49(9):940-3.
2. Hansen K, Lebech AM. The clinical and epidemiological profile of Lyme neuroborreliosis in Denmark 1985-1990. A
prospective study of 187 patients with Borrelia burgdorferi specific intrathecal antibody production. Brain 1992;15:399-423.
3. Schmutzhard E, Stanek G. Norrelia burgdorferi, a possible cause of Bell’s palsy? Clin Neurol Neurosurg
1985;87:255-7.
4. Puhakka HJ, Laurikainen E, Viljanen M, Meurma O, Valkama H. Peripheral facial palsy caused by Borrelia burgdorferi
and viruses in south-werstern Finland. Acta Otolaryngol (Stockh) 1992;Suppl. 492:103-6.
5. Hanner P, Edström S, Slagvold P, Kaijser B. Peripheral facial palsy: antibody levels to Borrelia in serum and CSF.
Clin Otolaryngol 1993;18:419-22.
6. Jonsson L, Stiernstedt G, Carlson J, Strömberg A, Sjöberg O, Larsson A. Serum and cerebrospinal fluid examination
in the diagnosis of Borrelia infection in Bell’s palsy. Acta Otolaryngol 1990;110:421-6.
7. Hydén D, Roberg M, Forsberg P, Fridell E, Frydén A, Linde A, et al. Acute “idiopathic” peripheral facial palsy:
Clinical, serological, and cerebrospinal fluid findings and effects of corticosteroids. Am J Otolaryngol 1993;14:179-86.
8. Imarhiagbe D, Prodinger WM, Schmutzhard E. Infectionserreger als mögliche Ursache der idiopathischen peripheren
Fazialisparese. Wien Klin Wochenschr 1993;105:611-3.
KLINISCHE BEELDEN EN DIAGNOSTIEK
9. Olsson I, Engervall K, Åsbrink E, Carlsson-Nordlander I, Hovmark A. Tick-borne borreliosis and facial palsy. Acta
Otolaryngol 1988;105:100-7.
10. Bjerkhoel A, Carlsson M, Ohlsson J. Peripheral facial palsy caused by the Borrelia spirochete. Acta Otolaryngol
1989;424-30.
11. Kohler A, Chofflon M, Szajzel R, Magistris MR. Cerebral fluid in acute peripheral facial palsy. J Neurol 1999;246:165-9.
12. Ruel M, Arzouni JP, Tailame G, Postic D, Freyss G, Raoult D, Saint Laurent P, Penalba C, Truy E, Flori B, Cabane J.
Recherche da maladie de Lyme dans les paralysies faciales. Une étude multicentrique Française. Presse Med
1994;23:742-6.
13. Lotric-Furlan S, Cimperman J, Maraspin V, Ruzic-Sabljic E, Logar M, Jurca T, Strle F. Lyme borreliosis and peripheral
facial palsy. Wien Klin Wochenschr 1999;111 (22-23):970-5.
14. Strle F, Ruzic-Sabljic E, Cimperman J, Maraspin V, Lotric S. Isolation of Borrelia burgdorferi from normal cerbrospinal
fluid in seronegative patients with erythema migrans and peripheral facial palsy. Ann Rheum Dis 1993;52:41.
3.4.5 Vroege neuroborreliose: perifere facialisparese bij kinderen
Geïsoleerde perifere facialisparese als gevolg van Lyme-borreliose komt vrijwel uitsluitend bij
kinderen voor. 1 Er is geen Nederlands onderzoek naar het voorkomen van neuroborreliose als
oorzaak van een perifere facialisparese bij kinderen. De frequentie van neuroborreliose als
oorzaak van een perifere facialisparese bleek in een prospectief onderzoek in Nedersaksen
33% te zijn en in Finland werd een frequentie van 34% waargenomen. 2,3 Het is niet uitgesloten
dat door de opzet van beide onderzoeken er selectie was op kinderen met neuroborreliose.
Conclusie
Niveau 4 De frequentie van neuroborreliose als oorzaak van een geïsoleerde perifere
facialisparese bij kinderen in Nederland is niet bekend.
Ongeveer 40% van de kinderen met een perifere facialisparese door neuroborreliose heeft een
tekenbeet opgemerkt 2,3 en 25-50% van de kinderen heeft een EM opgemerkt. 2-4 Een bilaterale
perifere facialisparese komt vrijwel alleen voor bij neuroborreliose. 3,5,6 Indien meningeale
prikkelingsverschijnselen aanwezig zijn dan is de oorzaak vrijwel altijd neuroborreliose maar
slechts een klein deel van de kinderen met neuroborreliose heeft meningeale prikkelingsverschijnselen.
3,5
Aanbeveling 24
Bij een kind met een perifere facialisparese dient expliciet gevraagd te worden naar
een recente tekenbeet en erythema migrans (EM). Bij een negatieve anamnese dient
serologisch onderzoek gedaan te worden.
Bij een positieve anamnese of één van de volgende verschijnselen dient onderzoek van
de liquor cerebrospinalis te worden verricht:
• Dubbelzijdige perifere facialisparese.
• Meningeale prikkelingsverschijnselen.
• Aanwezigheid van Borrelia-antistoffen in het bloed.
55