richtlijn Lyme-borreliose - CBO

LYME-BORRELIOSE
Tabel 4 Case definition European Union Concerted Action on Lyme Borreliosis (laatste herziene versie 2002) 3
Vermoedelijke Klinische Laboratorium- Laboratoriumdiagnose
presentatie diagnostiek diagnostiek
essentieel ondersteunend
voor diagnose voor diagnose
Vroege
neuroborreliose
Een pijnlijke (meningo)
radiculitis met of zonder
Pleiocytose in liquor
cerebrospinalis.
Intrathecale antistoffen
#
(IgM en IgG).
een perifere facialisparese Intrathecale Specifieke oligoklonale banden
50
of andere uitval van antistofproductie. $
in liquor cerebrospinalis.
hersenzenuwen (Garin- Significante verandering in
Bujadoux-Bannwarth-syndrome). hoeveelheid specifieke
Bij kinderen meestal meningitis, antistoffen of aanwezigheid van
geïsoleerde unilaterale (soms specifieke IgM-antistoffen.
bilaterale) perifere facialisparese, Kweek van liquor
en uitval van andere
hersenzenuwen.
cerebrospinalis.
Chronische Een lang bestaande encefalitis, Pleiocytose in liquor Specifieke oligoklonale banden
neuroborreliose encefalomyelitis, meningo- cerebrospinalis. in liquor cerebrospinalis.
encefalitis, radiculomyelitis Intrathecale antistoffen.
(alle zeldzame aandoeningen). Specifieke IgG-antistoffen
in serum.
# Pleioctose is in 95% van de gevallen aanwezig en kan afwezig zijn bij langere ziekteduur of antibiotische behandeling;
$ dit onderzoek kan initieel negatief zijn: 6% in de eerste 4-30 dagen. 2 Het onderzoek is in 11% van de gevallen fout-postitief 5
Literatuur
1. Dam AP van. Diagnostiek van Lyme borreliose. Ned Tijdschr Dermatol Venereol 2001;11:291-3.
2. Hansen K, et al. The clinical and epidemiological profile of Lyme neuroborreliosis in Denmark 1985-1990, Brain
1992;115:399-423.
3. Eucalb 2002. Internet: http://vie.dis.strath.ac.uk/vie/LymeEU/index.htm.
4. Centers for Disease Control and Prevention. Lyme disease – United States, 1996. MMWR 1997;45(1).
5. Tumani H, Nolker G, Reiber H. Relevance of cerebrospinal fluid variables for early diagnosis of neuroborreliosis.
Neurology 1995;45:1663-70.
3.4.3 Vroege neuroborreliose: meningoradiculitis en meningitis
Meningoradiculitis is de belangrijkste manifestatie van vroege neuroborreliose. Ongeveer 90%
van de gevallen van vroege neuroborreliose presenteert zich als een meningoradiculitis. 1 De
klachten en verschijnselen bij een meningoradiculitis bestaan uit heftige pijn in een extremiteit
of de romp, al dan niet gepaard gaande met gevoelsstoornissen en krachtsverlies. Pijn
in een arm of een been is een vaak voorkomende klacht met een grote diversiteit aan oorzaken.
Het is onbekend hoe vaak neuroborreliose voorkomt als oorzaak van een radiculopathie wanneer
een hernia nucleus pulposi door middel van non-invasief beeldvormend onderzoek is
uitgesloten.
Een meningitis als geïsoleerd symptoom van neuroborreliose met hoofdpijn en meningeale
prikkelingsverschijnselen, dus zonder radiculitis of neuritis cranialis, komt weinig voor.
Conclusies
KLINISCHE BEELDEN EN DIAGNOSTIEK
Meningoradiculitis is de belangrijkste manifestatie van vroege neuroborreliose
Niveau 3 bij volwassenen.
C Hansen 1992 1
Neuroborreliose bij kinderen uit zich vaker in meningeale prikkelingsverschijnselen
en koorts. Geïsoleerde perifere facialisparese komt vrijwel
Niveau 3 uitsluitend voor bij kinderen.
C Hansen 1992
Laboratoriumdiagnostiek vroege neuroborreliose: meningoradiculitis en meningitis
Bij neuroborreliose zijn in het bloed doorgaans antistoffen aantoonbaar. In een grote studie
bedroeg de sensitiviteit van een IgG-ELISA 76% 1 , terwijl daarnaast 16% van de patiënten
alleen IgM, maar geen IgG-antistoffen had. IgG-antistoffen waren altijd aantoonbaar bij een
ziekteduur > 6 weken. Ook andere studies geven een dergelijke sensitiviteit van serologie. Bij
vroege neuroborreliose kan de serologie derhalve negatief zijn.
Bij patiënten met vroege neuroborreliose en intrathecale antistofsynthese als inclusiecriterium
was in 95% van de gevallen pleiocytose in de liquor cerebrospinalis aantoonbaar. 1
Het ontbreken van pleiocytose kan incidenteel voorkomen bij lange ziekteduur en spontane
remissie van het ziektebeeld, of na behandeling met orale antibiotica. 1
Bij patiënten met vroege neuroborreliose en pleiocytose als inclusiecriterium is in 79-94%
van de gevallen intrathecale antistofproductie aangetoond. 2,3 Bovenstaande percentages zijn ook
afhankelijk van de ziekteduur. Met name in een vroeg stadium kunnen intrathecale antistoffen
ontbreken. Na succesvolle behandeling kunnen de Borrelia-antistoffen jarenlang in het bloed
aantoonbaar blijven. Ook intrathecale antistoffen kunnen langdurig aantoonbaar blijven. 4
Incidenteel is melding gemaakt van isolatie van B. burgdorferi uit de liquor cerebrospinalis van
enkele patiënten met een perifere facialisparese, normale liquorsamenstelling en afwezigheid
van Borrelia-antistoffen in het bloed. 5
Conclusies
Bij klinische verdenking op neuroborreliose en symptomen > 6 weken is
de sensitiviteit van serologie vrijwel 100%.
Niveau 3 Bij ziekteduur < 6 weken is de sensitiviteit van serologie lager (IgG 60-80%,
uitsluitend IgM 15-25%, geen antistoffen in bloed aantoonbaar 5-15%).
C Hansen 1992 1
51