Appris par Corps – Cie un loup pour l’homme (foto: Joris hol) Courant 97 >> naar de <strong>in</strong>houdstafel 46
ENkELE SUPRANATIONALE TRENDS: TERUG NAAR DE BRON, mixed media EN urban <strong>circus</strong> VERNIEUwING IN HET CIRCUS IN EEN INTERNATIONAAL PERSPECTIEf Circus is onmiskenbaar een <strong>in</strong>ternationaal gegeven. Bestaat er zoiets als een frans, nederlands, Engels, Vlaams of Waals <strong>circus</strong>? De globaliser<strong>in</strong>g vertaalt zich ook <strong>in</strong> het hedendaagse <strong>circus</strong>. s<strong>in</strong>ds het beg<strong>in</strong> van de eenentw<strong>in</strong>tigste eeuw lijkt de lange traditie van rondtrekkende artiesten en <strong>circus</strong>voorstell<strong>in</strong>gen een nieuwe vlucht te nemen. Gerenommeerde scholen zoals de École nationale de Cirque van Montréal, de École supérieure des arts du Cirque <strong>in</strong> Brussel en het Centre national des arts du Cirque <strong>in</strong> Châlons-en-Champagne trekken studenten aan uit alle landen. Circusscholen als deze, met een <strong>in</strong>ternationale dimensie, koesteren niet enkel hun kosmopolitische karakter maar vangen ook studenten op uit landen waar het aanbod aan professionele opleid<strong>in</strong>gen beperkter is. er bestaan ook europese samenwerk<strong>in</strong>gsverbanden die zich wijden aan levenslange schol<strong>in</strong>g, zoals Échanges pédagogiques européens, Circonnection of PasseparCirque. dankzij de steun van het gemeenschapsprogramma leonardo da V<strong>in</strong>ci hebben deze samenwerk<strong>in</strong>gsverbanden gezorgd voor de uitwissel<strong>in</strong>g van technische knowhow en de doorstrom<strong>in</strong>g van vernieuwende ideeën <strong>in</strong> het hedendaagse <strong>circus</strong>. Maar vooral de spelers op het terre<strong>in</strong> (festivals, residenties en programmatoren) hebben begeleidende projecten ontwikkeld die bijzonder structurerend zijn en de taak <strong>over</strong>nemen van het zwakke, soms zelfs onbestaande, plaatselijke cultuurbeleid <strong>in</strong> europa. talrijke organisatoren hebben artistieke gezelschappen reële mogelijkheden aangeboden voor de creatie, de spreid<strong>in</strong>g en de promotie van hun voorstell<strong>in</strong>gen. deze samenwerk<strong>in</strong>gsprojecten, of ze zich nu richten op een geografische zone dan wel op een bepaald stadium <strong>in</strong> het productieproces, hebben een concrete impact op de nog jonge <strong>circus</strong>sector, die onvoldoende uitgerust en gef<strong>in</strong>ancierd is. Zo bewerkstelligt Circ que o bilaterale uitwissel<strong>in</strong>gen tussen het zuiden van frankrijk en het noorden van spanje, organiseert het new nordic Circus network het artistieke mentor<strong>in</strong>g programma Juggl<strong>in</strong>g the arts, biedt het project trans-Mission residentiële ondersteun<strong>in</strong>g, zetten Jeunes talents Cirque europe een hulpprogramma op voor de productie van opkomende artiesten ... allemaal leveren ze een bijdrage ter ondersteun<strong>in</strong>g van de sector. deze <strong>in</strong>ternationale mobiliteit (van artiesten, creaties, knowhow en ideeën) dient weliswaar nog ondersteund en versterkt te worden, maar heeft al aanzienlijk bijgedragen tot het ontstaan van een gevarieerd en rijk hedendaags arsenaal aan <strong>circus</strong>performances b<strong>in</strong>nen europa. helaas is er vaak te we<strong>in</strong>ig plaatselijke ondersteun<strong>in</strong>g op politiek en <strong>in</strong>stitutioneel vlak, om meer gewicht aan deze beweg<strong>in</strong>g te kunnen geven. Zo blijven volledige gebieden (en miljoenen europese burgers) verstoken van het beleven van hedendaags <strong>circus</strong>: een groot deel van Midden- en oost-europa, de Baltische staten, het Middellandse Zeegebied ... de <strong>in</strong>ternationale dimensie van het <strong>circus</strong> en de recente europese structurer<strong>in</strong>g v<strong>in</strong>den we subtiel terug <strong>in</strong> de kunststrom<strong>in</strong>gen. ook die zijn supranationaal en worden steeds m<strong>in</strong>der bepaald door de plaatselijke culturele situatie waar ze tot stand komen. Bestaat er vandaag de dag een frans, f<strong>in</strong>s of Canadees <strong>circus</strong>? Zeker is dat allerm<strong>in</strong>st. er is een globaliser<strong>in</strong>g aan de gang die ook <strong>in</strong> de andere kunstdiscipl<strong>in</strong>es merkbaar is. HET ‘ECHTE’ CIRCuS een eerste trend die zich b<strong>in</strong>nen europa aftekent, is een ‘terugkeer naar de bron’ (ook al heeft dit verleden esthetisch gezien nooit bestaan). na jaren van multidiscipl<strong>in</strong>air experimenteren wil een nieuwe generatie <strong>circus</strong>artiesten zich ontdoen van alles wat ze achtereenvolgens ontleend hebben aan de verschillende podiumkunsten, en zo het ‘echte’ <strong>circus</strong> (terug)v<strong>in</strong>den. de artiesten hebben er behoefte aan zich beter te def<strong>in</strong>iëren en terug te keren naar de roots van het <strong>circus</strong>. Verschillende recente voorstell<strong>in</strong>gen getuigen van deze herbronn<strong>in</strong>g: Urban Rabbits, geregisseerd door de hongaar Árpád schill<strong>in</strong>g; Testé-Détesté van het franse collectief BaM; het werk van het franse gezelschap un loup pour l’homme of van de engelsman John-Paul Zaccar<strong>in</strong>i ... 47 >> naar de <strong>in</strong>houdstafel CIRQ’ONSTANCES Yohann Floch