v. Vader op Zoon - Zuivelhistorie Nederland

kander. Bij een opsomming moeten wij echter wel ergens een begin
maken en laten wij daarvoor de bemesting van het land kiezen.
Deze is zeer belangrijk want de bemesting brengt in de grond de
stoffen, die voor een groot deel de hoeveelheid en de samenstelling
van het gewas bepalen, dus van de producten welke het dier te verwerken
krijgt. Maar niet minder belangrijk is het, dat de bodem zelf
in een zodanige staat wordt gehouden dat hij voor de gewenste
plantengroei geschikt is. Reeds lang weten wij dat de cultuurgrond
een wereld op zich zelf is. Van de toestand waarin het uiterst dunne
vliesje aarde verkeert, dat de wereldbol slechts op sommige plaatsen
bedekt, hangt het gehele stoffelijke bestaan van de mens af.
Wij kunnen ons dit niet beter voorstellen dan door ons de
aarde in verkleinde vorm voor ogen te brengen. Veronderstel dat
wij een model van de aardbol bouwen met een middellijn van 14 m,
- dan vervaardigen wij dus een globe op een millioenste van de ware
grootte. Op een dergelijke bol zou de hoogste berg nog geen centimeter
hoog zijn en de diepste zee nog geen centimeter diep. De steden
met de hoogste wolkenkrabbers, zoals b.v. New-York, zouden
gebouwtjes vertonen van hoogstens 0.3 mm hoog. In het algemeen
zouden steden nauwelijks waarneembare oneffenheidjes op de huid
van de aarde zijn en de Noordzee zou weinig meer te betekenen
hebben dan een vingerafdruk. Trachten wij op deze schaal de dunne
laag cultuurgrond over te brengen, dan komen wij tot iets zo gerings
als een vliesje van een kwart van een duizendste millimeter.
Dat vliesje vinden wij bovendien nog lang niet overal; - ten eerste
gaan er alle zeeën, meren en rivieren af en verder de geweldige uitgestrektheden
land die niet voor bebouwing geschikt zijn. Een land
als het onze, waarvan 70% van de oppervlakte in cultuur is, is een
grote uitzondering.
Toch is het dit kleine beetje grond, dit onbetekenend schijnende
laagje „verweringsslib" dat de stenen botten van Moeder Aarde
maar schameltjes bedekt, dat niettemin de levensvoorwaarden van
mens en dier beheerst. Deze bestaansbasis is in feite zo dun, dat wij
er niet voorzichtig genoeg mee kunnen omgaan. Wanneer wij stoffen
aan de cultuurgrond onttrekken, moeten wij zorgen dat er
steeds weer aanvulling komt. Maar nog belangrijker is misschien dat
wij een open oog hebben voor het leven in de grond zelf. Cultuurgrond
is geen verzameling van betrekkelijke willekeurige organische
en anorganische stoffen, - de levende bodem is zelf een vorm van
heruitgave zuivelhistorienederland.nl
25