Digitale versie - Vereniging Oud Valkenburg

aanwezig waren toen één van hun burgers door de deurwaarder werd
gevangen genomen en weggevoerd. Vanwege de belasting. Ze waren met
deze kwestie onmiddellijk naar de heer van Valkenburg gegaan. Daar
werd over van alles en nog wat gesproken en ook over de baljuw. De heer
vertelde hen dat de dominee bij hem was gekomen om zich te verontschuldigen
dat hij de baljuw niet aangeklaagd had. De heer Hulsenbeeck
had daarna gezegd: "Ik zal die donder wel anders wijs maken. En al was
het zo dat de baljuw onschuldig was, zo is hij evenwel geruïneerd!"
Huygh van der Bent was daarna verscheidene keren bij de heer geweest
en had pogingen gedaan beide kemphanen te verzoenen. Ten leste had de
heer gezegd: "Ik wil liever des duivels worden als verzoenen met de
baljuw!"
Om de betrouwbaarheid van de heer Hulsenbeeck nog meer ter discussie
te stellen werd op verzoek van Pieter van der Pot Marijtje van der Linden
gehoord. Zij was in 't voor jaar van 1705 bij de heer van Valkenburg in
huis geweest. Hij en zijn dienstmaagd Geertruyd hadden woorden gehad
waar zij bij was. Ze had de meid tegen haar heer horen zeggen: "Gij gaat
altijd naar Den Haag en belooft mij altijd de baljuw weg te helpen en als
gij weder komt is het altijd het oude en hetzelfde!" Waarop de heer begon
te vloeken en zei: "Wilt gij zo met een parforsigheid hem weg hebben?
Wat donder, hoe kan ik dat doen? Hij gaat altijd naar Pithencus en weet
met giften en gaven en vereringen de mensen om te zetten!" Geertruyd,
klopte met groot misbaar op haar borst en antwoordde vinnig: "Ja als
Pithencus u maar een koffietje of een zoopje geeft dan laat gij u maar
omzetten! Maar bij aldien, als gij niet maakt dat de baljuw in 't kort afgezet
wordt, zal ik verhuizen!" De heer had daarop niet veel gezegd, slechts
dat hij "duivels eigen zou wezen als hij in 't kort niet zou maken dat hij of
de baljuw geruïneerd zou wezen".
Van Claes van der Laen werd beweerd dat Pieter van der Pott in de herberg
waar de koning van Engeland uithangt tegen hem gezegd zou hebben
"Ik hoor mijn klappermantie nog niet slaan!" wijzende daarbij op zijn
borst. Dat in antwoord op de vraag wat de baljuw zou doen aan de beschuldigingen
dat hij zijn vrouw omgebracht zou hebben. Zelfs dominee
Akersloot schreef dat met stelligheid. Ook was bekend dat de baljuw in
dat verband opgemerkt zou hebben dat het lichaam van zijn vrouw nu al
zo lang was begraven, dat hij daarover niet verontrust was. Welke gedachte
niet door de predikant werd onderschreven. Maar Claes zelf
verklaarde dat de baljuw gezegd had: "Ik en kan dat zo niet laten zitten, ik
heb een consciëntie, die zou mij beschuldigen als het waar was!"
De rechtsgeleerde heren in Den Haag kwamen er niet uit. Was de baljuw
nu schuldig of niet. Ze besloten tot een laatste poging om een doorslaggevend
bewijs te vinden. En ze stelden een resolutie op. Ingevolge die opdracht
stond op 7 november 1705 een voornaam gezelschap voor de deur
van de kerk van Valkenburg. De raden van het hof van Holland Yman
Cau en Adriaen Pieters de Lerojosa. De secretaris mr. Adriaen van
Vredenburgh. Een waarnemend procureur Wolphert Nobeling. De doktoren
Wouw en Reverhorst. Tenslotte de chirurgijn De Zeeuw. De heren
openden de kerk en traden binnen. Vanaf het koor werden ze toegeroepen
door een persoon die zich bekend maakte als Hendrik van de West, secretaris
van Valkenburg tevens belast met het opzicht over de kerk en het
begraven. Hij wees hen de grafstede waarin het lichaam van Maria Musch
begraven was, de huisvrouw van Pieter van der Pot. Het was een graf van
de kerk waarop een in twee stukken gebroken blauwe hardstenen zerk lag.
Met daarin uitgehouwen het wapen van een staande leeuw met als helmteken
eveneens de staande leeuw. Onder het wapen de woorden: Hier leyt
begraven Jacob Willems verdiger van Valkenburg sterf op Sinte Martijn
anno 1615. Hendrik van de West verklaarde nog dat er niemand anders
dan Maria Musch in begraven lag. Waarop de heren opdracht gaven de
kist op te graven en te openen. De heren doktoren hebben daarop de beenderen
van het lichaam gevisiteerd en geëxamineerd en dachten tenslotte
aan het hoofd iets te ontdekken dat niet natuurlijk was. Maar aangezien ze
geen vergelijkingsmateriaal bij zich hadden konden ze het niet met zekerheid
zeggen. Wat nu? De kist meenemen naar Den Haag? De doktoren
stelden het voor. Maar na ampel beraad besloten de rechtskundigen de
kist met inhoud wederom op de oude plaats te begraven. En vertrokken
vandaar. Terug in Den Haag werd de reiskosten declaratie opgemaakt. En
Deel 2. Bestuur en Bestuurders. 48