Digitale versie - Vereniging Oud Valkenburg

was open verbinding met de Noordzee. Vanwaar de Romeinen gekomen
zijn is niet bekend. Hoewel ze gewend waren zich door iedere wildernis
te bewegen zullen ze gebruik gemaakt hebben van schepen. Vechten (bij
Utrecht) was het dichtstbijzijnde steunpunt, een marinebasis. Materiaal
werd vervoerd in lange houten pramen, rijnaken die met de stroom mee
de rivier afzakten. Tegen de stroom op moesten de schepen getrokken
worden. Ook het castellum te Velzen was niet zo ver weg. De kortste weg
daarheen lag buitengaats. Manschappen konden zich verplaatsen in oorlogsschepen,
met riemen voortbewogen. Ze zullen wel van Vechten gekomen
zijn, want tegelijk met het eerste castellum werd van die zijde een
weg aangelegd. Een soort dijkje geplaveid met naast elkaar gelegde
boomstammetjes. En aangezien in die tijd de Woerd en het Marktveld
doorsneden werden door minstens drie zijarmen van de Rijn, moeten er
bruggen gebouwd zijn om die brede wateringen over te kunnen steken.
Wat gebeurde er met de inboorlingen? Werd hun land gevorderd? Militaire
terreinen werden staatseigendom. Mogelijk kregen de boeren schadevergoeding.
Maar waarschijnlijk zat er voor hen niets anders op dan te
verdwijnen. Het cohors III Gallorum, dat hier een eerste onderkomen
zocht, bestond uit hulptroepen. Mogelijk behoorden daartoe enkele leden
van het Italiaanse herenvolk maar voornamelijk waren het vrijwilligers uit
vreemde stammen en naties. Zij, geschoold in de Romeinse krijgskunst,
werden veelal gecommandeerd door een adellijke stamgenoot. Begonnen
werd met het “schonen” van de plaats. Oneffenheden werden gevlakt,
gaten gedicht. Tijdens de nacht sliepen de manschappen in de schepen of
in hun lederen achtmans tenten. Daarna kwamen de landmeter en zijn
helpers aan bod. Ergens midden op het uitgekozen terrein, een bepaald
aantal stappen landinwaarts, werd een witte vlag geplant. Dat was het
middelpunt, het centrum van het castellum. Daar moest het hoofdgebouw
komen, de commandopost, de principia. Het was ook het kruispunt van de
beide wegen die het kamp in vier stukken moest verdelen. Met behulp
van een kruisvormig meetapparaat, schietloden en meetlatten, werden de
hartlijnen uitgezet. Eerst de hoofdweg, evenwijdig aan de loop van de
rivier, de via principalis. Dwars daarop de “via praetoria”, in de richting
van de Rijn. Daar was de voorzijde van het fort, de praetenturae, de kant
vanwaar de vijand verwacht mocht worden. Voorts werd de plaats van de
Nederland was
in de Romeinse
tijd weinig meer
dan een moerasgebied.
Na Nijmegen
en Vechten
bouwden de Romeinen
hun eerste
versterkingen in
Valkenburg en
Velzen, 39 n. C.
verdedigingswallen, de grachten, de torens en de poorten bepaald en
aangeduid met rode vlaggen. De soldaten en techneuten wisten van wanten.
Het was niet de eerste keer dat ze een castellum bouwden!
De plaats liet toe de verdedigingswal vrijwel rechthoekig uit te zetten. Dat
was het streven van de vakman, haakse hoeken. Pas later bleek dat het
achterste deel van de wal niet even lang was als de voorste, het scheelde
een paar metertjes. Maar zo precies hoefde het nou ook weer niet!
Gewoonlijk had een castellum in de vier hoeken een dubbele toren en in
iedere zijde een uitvalspoort. Maar deze keer werd een poort naar het
westen, door de achterste verdedigingswal, overbodig geacht. In plaats
daarvan werd een viertal enkele torens in die wal opgenomen. Er zal wel
Deel 1. In en om het Romeinse castellum 8