Hout werkt, houtgebruik in molens - Open Monumentendag ...

2
De voornaamste houtsoorten in de molenbouw
De voornaamste houtsoort binnen de molenbouw is Europese eik.
Het spreekt voor zich dat het belang van de streekgebonden herkomst
afnam naarmate transportfaciliteiten toenamen. Europese
eik vormt het belangrijkste constructiehout voor een molen. Uiteraard
heeft dit in de eerste plaats te maken met zijn beschikbaarheid,
duurzaamheid en bewerkbaarheid. Indien de dakbedekking uit hout
bestaat, worden ook hiervoor gekloven eiken schaliën gebruikt (zie
kadertekst).
Olm wordt nu nog enkel gebruikt voor het vervaardigen van wielen
(vang- en voorwiel) en schijven. Olm heeft hiervoor de nuttige
eigenschap van ‘gesloten’ en ‘vormvast’ te blijven. Olm werd vroeger
op een veel grotere schaal toegepast. Onder meer voor delen van
de kastconstructie of voor de molenvang. Dit is de ca. 9 m lange
(30 cm breed en 5 cm dik) en 300° geplooide rem van de molen. Het
opkomen van de olmenziekte noodzaakte de vervanging van deze
houtsoort.
Voor kammen en spillen wordt een vrij ruim gamma van houtsoorten
gebruikt waarbij er, omwille van slijtage, telkens wordt op gelet
dat de houtsoorten van op mekaar inwerkende spillen en kammen
verschillend zijn. De kammen worden gemaakt uit haagbeuk, beuk
en appel; de spillen zijn meestal acacia en es.
De buitenbeplanking van een molenkot wordt vaak in oregon uitgevoerd.
Ook harshoudende houtsoorten zoals lariks en douglas
worden hiervoor gebruikt. Slechts een beperkt aantal molens werd
met populier of abeel beslaan. Deze laatste twee houtsoorten vinden
we ook terug als bebording, zowel voor de kapbedekking als
voor de windweeg (zijde van de wieken).
Montage op de werf van Soetes Molen – Komen:
foto links boven: de molenstaak;
foto midden boven: de molenkap met eikenhouten schalies;
foto rechts boven en links onder: het molenkot wordt op de molenstaak gemonteerd;
foto rechts onder: montage op de werf