10 vragen bij straffen voor gedrag Bejegening - Politieacademie

hoe de onderlinge interactie is of hoe men het gesprek beleeft. Schakelen is
gericht op de voortgang van het gesprek. Een schakeling op procedureniveau is
bijvoorbeeld: “Meneer, ik begrijp uw argumenten, maar voor mij is uw overtreding
te ernstig om niet te bekeuren. [schakeling:] Ik wil nu graag de gegevens
gaan noteren. Mag ik uw naam.”
Voor een agent is het van belang in de directe interactie met de burger te kunnen
schakelen tussen de communicatieniveaus en van zichzelf te weten waar
hem dat meer en minder gemakkelijk af gaat.
De tactische aanwijzingen binnen de methode Van der Steen richten zich
voornamelijk op procedureel niveau. Doel is het handhavinggesprek zowel efficiënt
af te wikkelen als ook de overtreder, de burger, correct te bejegenen. De
methode is opgebouwd rond de fasering. Dit is slechts de kapstok voor waar
het werkelijk om gaat, namelijk een professionele bejegening. En die zit niet in
het volgen van een fasering, maar ligt op een dieper communicatieniveau. De
tactische instructies van de methode helpen om ‘jezelf staande te houden na het
staande houden’, maar in wezen gaat om contact te krijgen met de burger, om
met hem te spreken over de na te leven en door de politie te handhaven norm.
In een dergelijk contact gaat het niet alleen om de te handhaven norm, maar
ook om het wederzijds handhaven van de omgangsnormen tijdens het contact.
Bejegenen: ’doe ik normaal tegen jou, doe jij normaal tegen mij’
Bejegenen is vooral een communicatieve handeling op interactie- en belevingsniveau.
Correct (of professioneel) bejegenen wil dan ook niet zeggen dat de
agent vanuit het procedurele niveau blijft communiceren, maar juist op interactie
en belevingsniveau contact maakt met de burger. Dáár ligt het aanknopingspunt
om de burger aan te spreken op zijn normoverschrijding en gewenste
normnaleving.
Bejegenen is het doelgericht tegemoet treden van de ander. Dat is niet hetzelfde
als tegemoet komen aan wat de ander wil. Het moet duidelijk zijn waarom
de burger wordt aangesproken. Het hoeft niet altijd gepaard te gaan met sympathie,
maar wel met empathie om effectief te zijn.
Eerder onderzoek naar de interactie politie-publiek gaf aan dat “empathie in
principe meer is dan een technische sociale vaardigheid, het gaat om het daadwerkelijk
begrijpen en ervaren van de situatie van een ander” 5 .
De manier waarop politiemensen regels en normen handhaven, moet een weerspiegeling
zijn van de bedoeling van die regels en normen. Het doel van normhandhaving
moet zogezegd congruent zijn met de weg er naar toe. Rechtvaardig
optreden gaat niet alleen om de norm of regel, maar ook om de manier en
13 Voorbij het Van der Steen tijdperk ?