wat met je pensioen als je op latere leeftijd van werk verandert?

Herstructurering en banenverlies in de Belgische
banksector ANNE VINCENT / CRISP
De Belgische banksector heeft turbulente
jaren achter de rug, en de veranderingen
op de werkplek zijn zeker nog niet
beëindigd. De laatste vijf jaar werden
gekenmerkt door twee belangrijke gebeurtenissen:
aan de ene kant de doorbraak
van het internet en online bankieren,
en aan de andere kant de gevolgen
van de financiële crisis, veroorzaakt door
de Amerikaanse subprimes-crisis. In deze
context heeft de Belgische banksector,
die traditioneel gekenmerkt wordt door
hoge spaarquota, een goed geschoolde
beroepsbevolking en een internationale
inbedding, zich snel ontwikkeld,
gekenmerkt door een focus op de eengemaakte
Belgische markt en een rationalisatie
van de distributiestructuren.
Recente herstructureringen van de sector
zijn deels te wijten aan de crisis, en
deels aan beslissingen die waarschijnlijk
in elk geval genomen zouden zijn.
n DE VERZWAKKING VAN
DE BELGISCHE
BANKSECTOR
Technische ontwikkelingen in de sector
hebben ertoe geleid dat besparingen
op de personeelskosten mogelijk waren,
door het ontwikkelen van online bankieren
en, tegelijkertijd, een geleidelijke
verlaging van het aantal agentschappen
(40 % minder in tien jaar). Deze veranderingen
hebben het profiel van het
personeel veranderd: Verjonging, groter
aandeel kaderleden en dus minder bedienden.
Bovendien blijven de spaarquota
van de Belgische gezinnen tot nu toe
relatief hoog. Een aantal internationale
banken zijn geïnteresseerd in het uitbreiden
van hun aanwezigheid in België,
en het plaatsen van dit spaargeld op de
markten en in het bijzonder op hun binnenlandse
markt.
Het is met name in deze context van afhankelijkheid
van buitenlandse aandeelhouders
dat grote “Belgische” banken
(BNP Paribas Fortis, Dexia, KBC, ING),
die aanzienlijke verliezen hebben geleden,
de afgelopen jaren, na een reeks ris-
kante operaties, hebben moeten afzien
van een groot deel van hun buitenlandse
en internationale activiteiten. Deze activiteiten
werden ondergebracht bij de
nieuwe aandeelhouder (en dus overgedragen
aan Parijs of Amsterdam), of zijn
verkocht (zoals vereist door de Europese
Commissie in ruil voor de aanzienlijke
bijstand die deze banken van de overheid
hebben ontvangen).
Zo is het totale gewicht van de Belgische
banken in verhouding tot het bruto
nationaal product, traditioneel hoog, afgenomen
in de afgelopen vijf jaar, terwijl
de banken BNP Paribas Fortis, Dexia
Bank en KBC Bank (in tegenstelling tot
ING België) een marktaandeel ten opzichte
van kleinere spelers of van middelgrote
omvang, hebben verloren. In
een context van economische crisis, hun
focus op de Belgische markt, wat resulteert
in een verhoogde concurrentie en
een strijd om marktaandeel.
Aan het eind van het jaar, is het aandeel
van de banken nog meer geïnternationaliseerd,
met niet minder dan 80 % van
hen in buitenlandse handen, een percentage
dat slechts door het Groothertogdom
Luxemburg wordt overtroffen.
Terwijl nieuwe groepen, vooral uit opkomende
landen, hun opwachting maken,
hebben andere buitenlandse bedrijven
gebruik gemaakt van de mogelijkheden
om in België door te gaan met hun ontwikkeling
die ze tijdens de voorgaande
periode in gang hebben gezet. Bovendien
wordt deze periode gekenmerkt door
het verdwijnen van binationale modellen
(de Belgisch-Nederlandse Fortis en
het Frans-Belgische Dexia). Wat betreft
de traditioneel zeer belangrijke publieke
en coöperatieve modellen, die ook gemarginaliseerd
zijn, wordt de deelname
van de Belgische Staat in de Belfius Bank
gepresenteerd als overgangsmaatregel.
Men merkt ook de transformatie van de
bedrijven van Belgisch recht naar takken
van buitenlands recht (of de creatie door
buitenlandse groepen van takken van
enkel buitenlands recht), waardoor de
Anne Vincent
betrokken entiteiten onder de controle
van toezichthouders in andere Europese
landen worden geplaatst.
De Belgische banksector wordt dus gekenmerkt
door een vermindering van het
personeelsbestand - en dus haar bijdrage
aan de werkgelegenheid in het land
-, door het verminderen van de omvang
van haar activiteiten, door meer concurrentie
in een context van economische
crisis en ten slotte door het vrijwel verdwijnen
van de nationale beslissingscentra,
waaronder die van de overheid.
n EEN HERZIENING VAN
DE REGULERING VAN
DE SECTOR
De crisis heeft ook geleid tot een herziening
van de bancaire regelgeving rond
de Nationale Bank van België, terwijl een
principeakkoord voor een toezicht onder
auspiciën van de Europese Centrale Bank
vanaf 2014 (die niet rechtstreeks betrekking
hebben op de grote banken) in december
2012 werd ondertekend door de
Europese ministers van Financiën.
Op Europees niveau, is een van de onderwerpen
van discussie ook dat van
een terugkeer naar een splitsing tussen
deposito’s en zakenbanken naar Amerikaans
en Engels model. Het rapport ingediend
in oktober 2012 door de Euro-
Kaderinfo I N° 290 I mei 2013 I 13
t