Brabantse Biesbosch, natuurlijk strijdtoneel.pdf - Den Hout

SAMENVATTING / RESUMÉ
De gemeenten Geertruidenberg, Drimmelen, Oosterhout en Breda hebben als overeenkomst dat zij ooit deel
hebben uitgemaakt van historische strijdtonelen. Brabanders, (Staats-)Hollanders, Spanjaarden, Fransen,
Engelsen, Duitsers en Polen hebben hier gedurende 700 jaar hun oorlogssporen achtergelaten. Daardoor staat nu
de Slotbosse Toren in Oosterhout, is Geertruidenberg een vestingstad en zijn verspreid in het gebied linies,
schansen en oude sluizen herkenbaar. Straat- en veldnamen als Statendamweg, Middelschans en Batterij geven
aan dat er ook al vele van deze oorlogswerken zijn verdwenen.
Deze werken staan niet op zich, maar maken deel uit van een lint van historische verdedigingswerken langs de
westelijke en noordelijke zijde van de provincie Noord-Brabant. Vanuit het besef dat deze werken maar beperkt
toeristisch en recreatief worden benut, is in 2005 in opdracht van het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT) de
visie ‘West-Brabantse verdedigingslinies toeristisch en landschappelijk in het vizier’ opgesteld. Voor de zone
Breda-Geertruidenberg is daarin als centraal thema ’Victorie’ benoemd. Daarnaast heeft de provincie Noord-
Brabant in 2006 de nota ‘Over de hele linie. Verleden, heden en toekomst van de Zuiderwaterlinie’ uitgebracht.
Doel daarvan is om de krijgshistorie met waterlinies en vestingwerken voor heel Brabant meer als inspiratiebron
voor ruimtelijke visies en inrichtingsplannen te gebruiken en om deze in samenhangend verband van de gehele
Brabantse verdedigingslinies te blijven zien.
Door de gemeenten Geertruidenberg, Drimmelen, Oosterhout en Breda(-Noord) is de visie van het BBT in
onderhavig rapport uitgewerkt. Deze uitwerking valt onder het samenwerkingsverband Brabant aan de
Biesbosch.
Doel van dit project is om meer toeristische en recreatieve kansen te benutten die de lokale historische
verdedigingswerken actueel en potentieel bieden. Doelgroepen zijn de toeristisch-recreatieve gebruikers
(toeristen, recreanten, bewoners en de jeugd) en de aanbieders (ondernemers). Om zowel lokale betrokkenheid
en bekendheid over dit project te genereren en om lokale kennis en visies aan te boren is in 2006 een enquête
gehouden onder betrokkenen en belangenverenigingen. Daarnaast zijn vele partijen begin 2007 uitgenodigd voor
een workshop. De resultaten hiervan zijn in de visie en de plannen verwerkt.
Aansluitend aan het centrale thema ‘Victorie’ is een belevingsconcept voor toeristen en recreanten opgesteld:
‘Brabantse ‘Brabantse ‘Brabantse ‘Brabantse Biesbosch, Biesbosch, Biesbosch, Biesbosch, natuurlijk natuurlijk natuurlijk natuurlijk strijdtoneel’. strijdtoneel’
strijdtoneel’
strijdtoneel’ Dit belevingsconcept identificeert het landschap, de geschiedenis,
de mensen en gebeurtenissen. Het concept maakt niet alleen de samenhang in het gebied helder, maar fungeert
ook als inspiratiebron voor plannen en activiteiten die voortvloeien uit dit project.
Ten behoeve van de landschappelijke, cultuurhistorische en toeristisch-recreatieve ontwikkelingsvisie zijn enkele
uitgangspunten benoemd:
1. De kenmerken en de ambitie voor dit gebied is in het algemeen gericht op landelijkheid, rust en ruimte.
Alhoewel met dit project wel een toename van recreanten en toeristen wordt beoogd, is de ambitie voor het
plangebied vooralsnog niet gericht op het structureel aantrekken van zeer grote hoeveelheden, zoals
bijvoorbeeld in de vestingstadjes Willemstad en Heusden;
2. Het is van belang om aan betrokken partijen en de lokale bewoners snel te laten zien dat de gemeenten initiatief
hebben genomen voor dit project en ook snel daadwerkelijk met resultaten komen. Een breed maatschappelijk
draagvlak is immers van groot belang voor het slagen van dit project. De voorbeeldfunctie van de gemeenten kan
alleen dan als sneeuwbal gaan werken om ook initiatieven van bewoners, belangengroeperingen en
ondernemers in dit gebied te stimuleren. Mede vanuit deze overweging zijn de ambities er vooralsnog niet op
gericht om direct grootschalig nieuwe projecten en organisatiestructuren op te zetten. In eerste instantie wordt
vooral gezocht naar het ‘laaghangend fruit’: mogelijkheden die relatief eenvoudig en snel tot resultaten leiden,
zonder al te veel voorbereiding en hoge investeringen. Wel kunnen voorbereidingen worden gestart voor
complexere projecten, waarbij gewerkt wordt aan een meer structurele aanpak en financiële borg in beleids- en
begrotingsprogramma’s;
3. Zoek samenhang met soortgelijke processen in de omgeving, zoals de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de
Zuiderwaterlinie.
Brabantse Biesbosch Van Dijk Advies
Natuurlijk strijdtoneel