Gedeelde zorg: een ideeënboek - PON

GEDEELDE ZORG: EEN IDEEËNBOEK
A. Lichamelijk welbevinden/gezondheid: de cliënt mag rekenen op adequate
gezondheidsbescherming en –bevordering, een schoon en verzorgd lichaam
en smakelijke maaltijden, hapjes en drankjes;
B. Woon-/leefomstandigheden: de cliënt mag rekenen op woonruimte waarin
deze zich thuis kan voelen en waar hij/zij veilig is;
C. Participatie: de cliënt mag rekenen op aantrekkelijke mogelijkheden voor
dagbesteding waarmee hij/zij invulling kan geven aan persoonlijke interesses,
hobby’s en een sociaal leven, en contact kan houden met de samenleving;
D. Mentaal welbevinden: de cliënt mag rekenen op respect voor en ondersteuning
van de eigen identiteit en levensinvulling.
Aan een Zorgleefplan zijn ook twee eisen gesteld. De eerste eis is dat het
Zorgleefplan in samenspraak met de cliënt of diens wettelijk vertegenwoordiger
tot stand komt en eveneens in deze samenspraak geëvalueerd wordt en
waar nodig bijgesteld. Aan de cliënt of de vertegenwoordiger wordt ondersteuning
aangeboden bij het overleg over het Zorgleefplan door bijvoorbeeld
een vaste persoonlijk begeleider of casemanager. De tweede eis is dat het
opstellen en de evaluatie/bijstelling van het Zorgleefplan systematisch wordt
gekoppeld aan contactmomenten met de cliënt (of diens wettelijk vertegenwoordiger)
en overlegstructuren. Dit nieuwe Zorgleefplan geeft een duidelijk
kader voor beslissingen over zaken die ‘goed’ of ‘niet goed’ voor een cliënt
zijn. Voor familieleden is een zorg(leef)plan daarom een goede basis voor het
gesprek over de zorg die geboden wordt.
Aandeel in de zorg
Als familieleden regelmatig langs komen, gaan ze ook meestal een actievere
rol in de zorg en het dagelijkse leven van de bewoner spelen. Ze nemen dan
een aandeel in de zorg. Zo kunnen ze standaardtaken vervullen zoals het regelen
van administratieve zaken, een wandelingetje maken en meegaan op
artsenbezoek in het ziekenhuis. Daarnaast kunnen familieleden aandacht besteden
aan de woonomgeving door voor een bloemetje te zorgen of foto’s
mee te brengen en op te hangen. Ook verschaffen familieleden plezier aan
de bewoner door een wandeling of een autorit te maken, mee te gaan naar
de kapsalon of samen op verjaardag bij een (achter)kleinkind te gaan. Verder
kunnen familieleden zorgtaken van medewerkers overnemen. Ze helpen
bij het eten, het tafeldekken en bij de persoonlijke verzorging zoals nagels
knippen en het gebit schoonmaken. Ze nemen dan soms taken op zich die
onder de verantwoordelijkheid van verzorgenden kunnen vallen zoals het toedienen
van medicijnen of ze helpen bij de toiletgang, het verwisselen van
incontinentiemateriaal of het douchen.
Mantelzorg of vrijwilligerswerk?
De activiteiten waarbij tegelijkertijd de bewoner en het familielid zijn betrokken
is mantelzorg. Als het familielid activiteiten verricht waar de bewoner niet
bij is of niet bij betrokken is valt onder het vrijwilligerswerk. Het is belangrijk
om met het meewerkend familielid duidelijke afspraken te maken over het
aandeel mantelzorg en de concrete taken die het familielid op zich neemt. Het
is daarnaast ook belangrijk om het onderscheid te maken tussen mantelzorg
en het vrijwilligerswerk. Als een familielid op vaste tijden koffie schenkt, dan
30