You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Die Conste<br />
<strong>periodiek</strong> mei juni<br />
van den Ghetale<br />
De emancipatie is voltooid. Mannen en vrouwen worden<br />
tegenwoordig door de meeste mensen als gelijkwaardig beschouwd.<br />
Dit is wel eens anders geweest. Zo was er vroeger<br />
een groot verschil tussen onderwijs voor jongens en meisjes.<br />
Ook in het rekenonderwijs was dit verschijnsel duidelijk<br />
aanwezig. Dit artikel brengt verslag uit over het ‘diepgaande<br />
onderzoek’ dat hiernaar is verricht.<br />
DOOR NYNKE NIEZINK<br />
Als uitgangspunt voor het rekenonderwijs aan<br />
jongens nemen we een middeleeuws abacustractaat.<br />
Hierin staan verschillende rekenregels,<br />
die gericht zijn op de praktijk. Abacustractaten<br />
werden geschreven in de lokale volkstaal. Dit in tegenstelling<br />
tot de algorismustractaten, die allen in het<br />
Latijn werden geschreven en ook inhoudelijk van een<br />
hoger niveau waren. De doelgroep van de abacustractaten<br />
was het plebs, en vooral aan koopmanszonen<br />
werd hieruit onderwezen.<br />
‘Rekenen voor meisjes’, een rekenboek uit 1930, is<br />
onze tweede bron. Dit boek werd gebruikt op huishoudscholen.<br />
Deze behoorden tot het lager beroepsonderwijs<br />
en had als functie vrouwen voor te bereiden<br />
op hun klassieke rol als huisvrouw of hen op te leiden<br />
tot huishoudster of dienstbode. Alle basisvaardigheden<br />
die bij het huishouden van pas komen werden<br />
hier behandeld. Ook rekenen was een belangrijk onderdeel<br />
van het curriculum.<br />
Waarom leren rekenen?<br />
Op deze vraag wordt door de schrijver van ons abacusboek<br />
geen concreet antwoord gegeven. De kunst<br />
van rekenen, die conste van den ghetale, is op zichzelf<br />
29<br />
belangrijk genoeg en behoeft geen hoger doel te dienen.<br />
Dit wil niet zeggen dat de schrijver het rekenen<br />
als nutteloos beschouwt. Integendeel, wie niet kan<br />
rekenen zal het in zijn leven niet ver schoppen. Dit<br />
alles geeft de schrijver treffend weer met behulp van<br />
de twee onderstaande citaten.<br />
Niemant en can hemelsche noch<br />
aertsche dingen gheweten hij<br />
en moet eerst wel connen die<br />
conste van den ghetale<br />
— Augustinus<br />
Die niet rasch en sijn inder<br />
tellingen die worden<br />
versteken van alle consten.<br />
— Aristoteles<br />
In het voorwoord van ‘Rekenen voor meisjes’ wordt<br />
wel duidelijk aangegeven waartoe het rekenonderwijs<br />
dient. De schrijvers vertellen dat ze zich in eerste<br />
plaats hebben afgevraagd: “Wat heeft het meisje in<br />
haar verdere leven nodig, als huisvrouw, als verkoopster,<br />
enz.?” Tevens was het hun bedoeling, dat rekenonderwijs<br />
het logisch denken zou bevorderen. Dat dit<br />
boekje zijn tijd ver vooruit was, blijkt uit de volgende
Change language