technisch verslag van het secretariaat over de maximale ...

24
CRB 2009-1500 DEF
segmenten van de Amerikaanse bevolking die het meest voordeel hebben gehaald van de verbeterde
toegang tot eigendom zijn de jongeren en de minderheden.
Ook de systemen voor de vergoeding van de fondsenbeheerders en van de ratingbureaus deden
problemen rijzen. De systemen voor de vergoeding van de fondsenbeheerders waren al te sterk
gekoppeld aan het zakenvolume en hielden geen rekening met het risico dat hun beslissingen voor de
instelling deden lopen. Soms moedigden ze zelfs gedragingen aan die de ontwikkeling van de
financiële zeepbel bevorderden en zetten ze bestuurders en operatoren ertoe aan een enorme
risicohoeveelheid op te stapelen die werd gedragen door de kredietgevers en, in fine, door de overheid.
De taak van de ratingbureaus bestaat erin te voldoen aan de informatiebehoeften m.b.t. de leningen en
uitgiften van obligaties door aan de kredietgever een onafhankelijke evaluatie van de waarschijnlijkheid
van terugbetaling te verstrekken. Maar zij worden vergoed door de emittent van een financieel
instrument, wat in sommige gevallen een verstorende factor kon vormen.
Aan de hierboven al aangehaalde problemen moet nog het relatieve gemak worden toegevoegd
waarmee de financiële instellingen bepaalde activiteiten buiten de regelgevende sfeer hebben
geplaatst. Voor de verrichtingen die onder de toezichthoudende instanties vallen, moeten de banken
eigen middelen bezitten die in verhouding staan tot de risico’s waaraan ze blootstaan. Deze
regelgevende vereisten inzake eigen middelen hebben het hefboomeffect van de banken, d.w.z. de
capaciteit van de financiële tussenpersonen om hun schulden te verhogen om zo de aankoop van
risicovolle activa te financieren, wel degelijk beperkt. Maar aangezien een minder hoog hefboomeffect
ook een minder hoge rentabiliteit impliceerde, hebben de bankbestuurders een middel gevonden om
het risico te verhogen zonder hun eigen middelen op te trekken, door activiteiten buiten balans te
ontwikkelen. Al bij al heeft de crisis aangetoond dat de financiële sector in brede zin – t.w. de banken,
maar ook het steeds belangrijker wordende parallelle systeem dat ook de niet-bancaire tussenpersonen
en de entiteiten buiten balans omvat – heel wat meer risico liep dan de gecontroleerde bankactiviteiten.
Om talloze redenen verandert het gedrag van de financiële tussenpersonen mee met de economische
cyclus. In een periode van sterke groei verstrekken de banken gemakkelijker krediet, terwijl ze in een
neerwaartse fase van de cyclus de voorwaarden voor kredietverlening verstrengen. Hierdoor wordt de
economische cyclus nog versterkt. Een belangrijke oorzaak van dit procyclische effect is het verband
tussen de methoden voor de evaluatie van de activa en de hefboomeffecten. Deze laatste worden
beïnvloed door het regelgevende kader.
Ten slotte moet worden genoteerd dat de regulatoren en superviserende instanties buitensporig veel
vertrouwen hadden in de marktdisciplines en in de capaciteiten van de banken om zelf voor het
risicobeheer in te staan. Welnu, de risicobeheerders in de banken verwaarlozen de extreme risico’s en
de systeemrisico’s. Deze laatste risico’s vloeien voort uit het feit dat alle economische actoren zich op
dezelfde manier gedragen als reactie op een schok waaraan ze gelijktijdig het hoofd moeten bieden.
Aangezien de regulerende en superviserende instanties zich terzelfder tijd concentreerden op het risico
dat door elke instelling afzonderlijk werd gedragen, maar evenmin belangstelling toonden voor de
impact op de sector of op de markt in zijn geheel, werd onvoldoende rekening gehouden het
systeemrisico. Bovendien spitsten de regulerende en superviserende instanties hun aandacht toe op
het solvabiliteitsrisico en werd te weinig rekening gehouden met het liquiditeitsrisico. De moeilijkheden
van de superviserende instanties werden nog vergroot door de wereldwijde dimensie van deze risico’s,
die maar correct konden worden ingeschat d.m.v. een uitwisseling van informatie tussen de autoriteiten
van de verschillende landen. Deze uitwisseling bleef in gebreke omdat ze onvoldoende was
uitgebouwd. Toen de crisis uitbrak, zijn bovendien problemen aan het licht gekomen met de
uitwisseling van informatie en met de besluitvormingsprocedures van de centrale banken, de
superviserende autoriteiten en de ministers van Financiën van de verschillende landen.