Download PDF

VOOR U GELEZEN
Greetings from Europe. Landscape and Leisure
Auteurs Niek Hazendonk, Mark Hendriks, Hans Venema (redactie)
Recensent Henk Baars
Uitgave 010 Publishers
Details incl. DVD, ISBN 978-90-6450-650-5. Prijs € 24,50
Leisure staat voor de ‘vrijetijdsindustrie’, een
alsmaar groter wordende industrie, waar
wereldwijd enorme bedragen in omgaan.
Iedereen kan zelf waarnemen welke invloed die
vrijetijdseconomie heeft op het landschap. In
Nederland is dit thema al eens op een prettige
manier uitgewerkt door Tracy Metz (Pret!
Leisure and landscape, 2002), maar op
Europese schaal is dit het eerste werk dat een
eerste overzicht biedt van de “problematiek”
van de ongebreidelde groei van het toerisme en
de recreatie en de invloed daarvan op het landschap.
Voorbeelden hiervan zijn de continue
aaneenschakeling van hotels en appartementen
aan de Spaanse costa’s, de vergelijkbare aaneenschakeling
van ‘golfresorts’ aan de
Portugese kust, de tweede huizen op de
Griekse eilanden of de skipistes, skidorpen en
kabelbanen in de Alpen.
Dertig universiteiten uit twintig verschillende
Europese landen werden door Dirk Sijmons,
toenmalig Rijksadviseur voor het Landschap,
benaderd om door ontwerponderzoek uit te
zoeken wat de relatie tussen landschap en leisure
nu precies inhoudt. Het boek start met een
aantal prikkelende essays die een beeld neerzetten
over de relatie tussen de opkomst van
het massatoerisme en de impact daarvan op
het landschap. De essays worden zeer treffend
geïllustreerd door foto’s van Martin Parr. Het lijken
haast vakantiefoto’s zoals iedereen die
43 VITRUVIUS NUMMER 7 APRIL 2009
maakt, maar door de invalshoek van het boek
valt opeens op hoe grappig groepen mensen
zijn die “met z’n allen” rust zoeken in de bergen.
Grappig en ontnuchterend, want maken we
zelf ook niet vaak deel uit van zo’n compositie?
Vervolgens komen de ontwerpstudies aan bod,
telkens ingeleid met een analyse van de verschillende
Europese landschappen (kust, bergen,
eilanden, platteland, bossen en rivieren).
Deze analyse maakt zowel de kansen als de
bedreigingen inzichtelijk. De uitkomsten van de
ontwerponderzoeken worden in tekst en beeld
verhaald, en staan in uitgebreidere vorm ook op
de bijgevoegde DVD. Deze bevat ook vele kaartjes,
gelukkig maar, want deze staan in het boek
vaak veel te klein afgebeeld.
Het initiatief van Sijmons heeft geleid tot een
prettig leesbaar en mooi geïllustreerd boek. Het
is uiteraard de vraag in hoeverre de goede
ideeën die hier zijn geopperd worden opgepakt
in een markt die zich kenmerkt door een enorme
concurrentie en om het maken van kortetermijn
winsten. En een markt die blijkbaar voldoet
aan de wensen van de consument, die zich
vooralsnog elk jaar weer gedwee naar de
Spaanse costa’s laat vervoeren. Zijn lokale,
regionale en nationale overheden in staat om
kwaliteit voor kwantiteit te zetten? Wat Sijmons
betreft is hier een grote rol voor Europa weggelegd.
Hij pleit voor een ‘European Transition
Plan for Sustainable Tourism’, een kaderplan
dat individuele lidstaten handvatten moeten
geven om zelf aan de slag te gaan met een
meer duurzame vorm van toerisme en recreatie.
Verder pleit hij voor een verdere implementatie
van de Europese Landschapsconventie, die
richting moet geven aan het behoud, de ontwikkeling
en de toegankelijkheid van de verschillende
landschappen. De Gemeenschappelijk
Europees Landbouwbeleid moet zodanig worden
omgevormd dat boeren ook inkomsten
kunnen genereren uit het beheer en de toegankelijkheid
van het landschap. Als laatste pleit hij
voor een grote(re) rol van de landschapsarchitect
bij de verdere ontwikkeling van de vrijetijdseconomie.
Zoals dit boek probeert aan te
geven kunnen beide elkaar prima gebruiken.