Download PDF

K ORT
derijen leeg. Leegstand leidt altijd tot verval
en verdwijnen van een boerderij. Hierdoor
verarmt zowel ons landschap als het erfgoedbestand!
Rietdekker net als schilder 6% BTW
In Nederland zijn er naar schatting 91.000
historische boerderijen. 7% hiervan zijn rijksof
gemeentelijk monument. De overige 93%
van de historische boerderijen krijgen geen
financiële ondersteuning of bescherming. En
dat terwijl ook zij essentieel zijn voor de
schoonheid van ons platteland, zoals in 2003
Jaar van de Boerderij door het rijk werd aangetoond.
De onderhoudskosten van deze boerderijen
zijn enorm. De grootste post is meestal
het rietdekken: een zeer arbeidsintensief
Sinds 1968 is er geen hunebed in Nederland
meer groots onderzocht. ‘Archeologie
is gebaat bij een opgraving van één hunebed
per generatie, om te beginnen met die van
Borger’. Dat is de stelling van de directeur van
het Hunebedcentrum, Hein Klompmaker.
Geheel oneens met deze stellingname is
Wijnand van der Sanden, provinciaal archeoloog
in Drenthe. Hij meent, dat opgraven het
vernietigen van het bodemarchief is en dat
eerst de onderzoeksmethoden van archeologen
moeten verbeteren. Zo tekent zich in Drenthe
een controverse af in de wereld van de archeologie.
Dit blijkt uit het boek en de filmtrailer
‘Het geheim van het grootste hunebed’. Het
boek en de filmtrailer werden op 17 februari jl.
officieel gepresenteerd in het Hunebedcentrum.
7 VITRUVIUS NUMMER 7 APRIL 2009
ambacht. De rietdekker zou als de schilder in
het lage 6% BTW tarief moeten vallen.
Kennis boerderijenstichtingen
en SHBO beter benut
De brede praktijkkennis van de regionale
boerderijenstichtingen wordt door de RACM
(Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap
en Monumenten) en de overheden te
weinig benut. Het bijzondere archief met oude
foto’s en bouwtekeningen van de SHBO
(Stichting Historisch Boerderijen Onderzoek)
is momenteel niet toegankelijk. Het is aan de
RACM om deze waardevolle informatiebron,
zoals beloofd, weer openbaar toegankelijk te
maken voor voorlichting en advisering aan
ambtenaren en boerderijbewoners.
Twee aanleidingen zijn voor de meningsverschillen
verantwoordelijk. In september
2008 hebben Nederlandse archeologen op
initiatief van het Hunebedcentrum deelgenomen
aan een opgraving van een hunebed in
Zweden, nabij het plaatsje Falköping. En dan
is er nu dus ook nog het boek van Lukas
Koops. Beide elementen – opgraving en boek –
geven het Hunebedcentrum aanleiding om het
adagium, dat opgraven vernietigen is, in aanmerking
komt voor discussie en heroverweging.
Schrijver Lukas Koops onderneemt in
zijn boek een zoektocht naar de gevolgen van
hoe een veertienjarige puber in 1983 wat
scherfjes en botjes peuterde uit het grootste
hunebed van Nederland. Ruim 25 jaar bleef
het T-Forddoosje vol prehistorisch materiaal
op zolder liggen. Toen kwam het vervolgens als
Om deze speerpunten onder de aandacht te
brengen bij de politiek en het publiek laten de
gezamenlijke boerderijenstichtingen nu één
landelijk geluid horen. De boerderijenstichtingen
zetten zich in voor het behoud van alle
streekeigen boerderijen en erven met hun
authentieke erfelementen, zoals monumentale
toegangspoorten en -lanen, boomgaardjes,
moes- en siertuinen, hooibergen, wagenschuren,
zomer- en bakhuisjes, boenstoepen,
welputten, hennepakkers, enz. enz. De streekeigen
boerderijen vormen een eenheid met het
omringende landschapstype. Zij zijn cultuurhistorisch
en landschappelijk van grote waarde
en mede bepalend voor de toeristisch recreatieve
potentie van elk gebied.
Borger - grootste hunebed moet opgegraven
schenking in het bezit van het Hunebedcentrum,
dat er onderzoek naar verrichtte. Het
boek is mede mogelijk gemaakt door Provincie
Drenthe.
Het onderzoek naar de vondst van de puber
leverde het spectaculaire gegeven op, dat in het
grootste hunebed van Nederland een na-bijzetting
heeft plaatsgevonden in de Bronstijd,
ruim 2000 jaar na de bouw van het hunebed.
Drie kleine botfragmenten (rond 950 v.Chr.)
van een gecremeerde, menselijke schedel
vormen de basis voor deze opzienbarende conclusie.
In 1685 beweerde de Groningse dichteres
Titia Brongersma al, dat ze crematieresten
had gevonden in het hunebed van Borger. Ze
is nooit geloofd.
Het Hunebedcentrum heeft het voornemen
om van dit opzienbarende verhaal een documentaire
te realiseren. Met hulp van het Prins
Bernhard Cultuurfonds Drenthe kon er een
trailer van de voorgenomen documentaire
gemaakt worden, onder meer met opnamen
van de hunebedopgraving in Zweden.
Van de 53 Nederlandse hunebedden zijn in de
loop van eeuwen zo’n 13 exemplaren archeologisch
onderzocht c.q. opgegraven. De laatste
opgraving van een compleet hunebed vond
plaats in 1968. De gehele inventaris van dit
hunebed (D26, Drouwenerveld) is onderdeel
van de permanente expositie van het Hunebedcentrum.
Om schatgraverij tegen te gaan
zijn alle ‘kamers’ van nog niet opgegraven hunebedden
verzegeld met grasbetonblokken.