Leerstoflijnen lezen beschreven - Slo

Als mensen betrokken raken bij het organiseren van een belangrijke activiteit,
worden ze vaak nog enthousiaster dan ze al waren en slepen ze anderen daarin mee.
Van peuterspeel- tot collegezaal kunnen mensen van alle leeftijden en talenten
helpen bij het organiseren en aanschaffen van boeken; dat kan variëren van het
opruimen van de boekenhoek door de peuters aan het eind van de morgen tot het
opzetten van een eigen boekwinkel door studenten. Leerlingen kunnen assisteren bij
het uitlenen van boeken, het maken van tentoonstellingen, het onderhoud van de
boeken of de aanschaf van nieuwe. Ze kunnen ook een bijdrage leveren aan de
publiciteit voor de boekwinkel, de redactie van een boekenkrant op zich nemen of
verantwoordelijk zijn voor het prik-, plak- of graffitibord.
Zodra jonge mensen als lezers samenwerken, is het probleem niet zozeer hoe ze hun
ervaringen op vrienden en klasgenoten moeten overdragen maar meer hoe we de
tijd en de middelen kunnen vinden om hun steeds groeiende behoefte aan boeken
en leestijd te bevredigen. Zo aanstekelijk werkt dat onderlinge enthousiasme. Met
grote voldoening heb ik verschillende keren kunnen constateren dat het leesklimaat
van een school beter werd als de kinderen meer met elkaar ondernamen.
In deze vorm van indirect onderwijs wordt de onderwijzer een katalysator, iemand
die zorgt dat de dingen gebeuren – dat anderen hun werk doen: de leraar als
leverancier van grondstoffen en middelen, als gids, als administrator en ondersteunende
figuur op de achtergrond. Wat leerlingen onder leiding van een ervaren leraar
voor elkaar doen, heeft uiteindelijk meer effect dan wat onderwijzers kunnen doen
voor leerlingen die niets van elkaar willen weten.
(Chambers, 1995, p. 90)
Bovenstaande voorbeelden gaan vooral over verhalen en gedichten, maar voor zakelijke
teksten zijn ze ook relevant. Specifiek voor het stimuleren van het lezen van zakelijke
teksten is situaties creëren waarin leerlingen op een betekenisvolle manier teksten nodig
hebben en gebruiken. In de onderbouw is dat bijvoorbeeld tijdens spel en bij het werken
aan een thema of een project. In de midden- en bovenbouw gebeurt dat ook bij thema’s en
projecten en daarnaast beginnen de zaakvakken steeds meer een betekenisvolle context te
vormen die stimuleert om te gaan lezen.
Naast activiteiten die het lezen stimuleren gaat het ook om activiteiten waardoor kinderen
kunnen reageren op wat ze gelezen hebben. Een voor de hand liggende manier is praten over
wat je gelezen hebt. Praten over leeservaringen geeft leerlingen de gelegenheid hun beleving
te uiten, de inhoud te verwerken en er verder betekenis aan te geven. Het praten over
leeservaringen is vaak boeiend, omdat teksten door verschillende lezers heel verschillend
beleefd en geïnterpreteerd worden. Praten over leeservaringen kan de leeservaring verdiepen
37