Leerstoflijnen lezen beschreven - Slo

Naast praten over wat je gelezen hebt, zijn er andere mogelijkheden om te reageren op
wat je gelezen hebt, bijvoorbeeld door te schrijven, met behulp van drama, door beeldend te
werken of door een verteltafel te maken. We lichten die mogelijkheden hieronder kort toe.
• Beeldend werken is meer dan alleen bijvoorbeeld een opdracht als: ‘Maak een tekening
over het verhaal’. Uitdagender en stimulerender is het wanneer leerlingen een beeldend
probleem moeten oplossen dat te maken heeft met iets uit het verhaal of gedicht of met
eigen ervaringen en emoties bij het lezen.
• Drama vraagt van leerlingen zich in te leven in personages of situaties. Mogelijke
vormen zijn: tableau vivant, pantomime, hoorspel, poppenspel, schaduwspel, maskerspel,
verteltheater en toneel (Van Coillie, 1999).
• Door te schrijven kunnen leerlingen experimenteren met literaire technieken uit het
verhaal of gedicht dat ze gelezen hebben. Schrijven naar aanleiding van een verhaal of
gedicht kan een beroep doen op fantasie van leerlingen: ze bedenken bijvoorbeeld een
(ander) einde van het verhaal. Reageren op een verhaal of gedicht kan ook in de vorm
van een zakelijke tekst, bijvoorbeeld een recensie schrijven of een affiche ontwerpen.
Schrijven wordt vaak gebruikt als evaluatie- of controlemiddel: leerlingen moeten een
boekverslag schrijven of een formulier invullen met vragen over het boek. Ze vullen de
naam van de schrijver in en de titel, schrijven op wie de hoofdpersonen waren en
kruisen oordelen aan: spannend, saai, grappig, moeilijk. Dit werkt niet echt motiverend.
• Een verteltafel hoeft niet per se een tafel te zijn. Het kan ook een kastje of een koffer zijn,
een kleed op de vloer, een afgeschermde hoek in de klas; het is een verrijkte omgeving
waarin kinderen met behulp van allerlei attributen het voorgelezen verhaal spelend
kunnen vertellen (Van Hest & van der Hoeven, 2000). Nadat het verhaal, meestal is het
een prentenboek, vertellend is voorgelezen, wordt de verteltafel gemaakt door de leraar
samen met de kinderen. Welke personages en attributen komen er in het verhaal voor?
Wat is het decor? Zijn er meerdere decors nodig? Als de verteltafel klaar is, kan het
verhaal gespeeld worden. Meestal speelt eerst de leraar het verhaal in zijn geheel, hij
staat model. Daarna spelen de kinderen met de attributen en kan de leraar de verbindende
tekst spreken terwijl de kinderen spelen. De leraar staat model en nodigt de kinderen
uit tot meespelen en samenspelen. Geleidelijk wordt de leraar steeds meer toeschouwer
en iemand die observeert en aantekeningen maakt.
De bovenstaande voorbeelden zijn vooral van toepassing op het lezen van verhalen en
gedichten, maar ze kunnen ook van toepassing zijn op het lezen van zakelijke teksten.
Informatie uit zakelijke teksten gebruiken voor vervolgactiviteiten of voor studiedoeleinden,
biedt leerlingen ook de mogelijkheid om op (zakelijke) teksten te reageren. Ze gebruiken
bijvoorbeeld een tekst om een interview voor te bereiden, een discussie te voeren, een
presentatie te houden, of om een onderzoekje te doen, een werkstuk te maken, een artikel
of een brief te schrijven, of om iets te koken met behulp van een recept, iets te bouwen aan
de hand van een bouwtekening en een route te volgen aan de hand van aanwijzingen.
39