Ingenieus januari 2011 - Tauw

prOJeCT
Zwolle. Daaraan nam ik deel namens
Tauw, in opdracht van SBNS.’
Voorjaar 2010 heeft Tauw voor de
gemeente Zwolle een duurzaam saneringsplan
opgesteld. projectleider
Marcel Kolkman van Tauw vertelt over
de aanpak: ‘Normaal gesproken kies
je voor een striptoren om vluchtige
aromatische of gechloreerde koolwaterstoffen
uit grondwater te verwijderen.
een striptoren is een groot vat waarbij
water heel intensief in contact wordt
gebracht met lucht. De saneringsmaatregel
die wij hebben voorgesteld
bestaat uit een grondwateronttrekking
met een deepwell en de verwerking
van het opgepompte water met een
helofytenfilter. Vervolgens wordt het
gezuiverde water weer in de bodem
geïnfiltreerd. er is dus sprake van een
gesloten grondwaterbalans. Deze
methode is nieuw voor het reinigen
van grondwater. De gemeente was
direct enthousiast en mede door daadkrachtig
optreden van de gemeente
is het systeem in november 2010 al
opgeleverd.’
GebruikTe TecHnieken
Johan Blom, projectleider Bodem van
Tauw, weet alles van zuiveringstechnieken
en legt uit dat de deepwell in
Zwolle bestaat uit een 100 meter diep
verticaal boorgat waarin een stijgbuis
‘We maken gebruik van duurzame
bodemenergie, we kunnen de CO 2 -
uitstoot reduceren en tegelijkertijd
gaat de energierekening omlaag’
met een geperforeerd gedeelte (filter)
en een zandvang is geplaatst, omstort
door filtergrind. Het grondwater wordt
met behulp van een onderwaterpomp
opgepompt.
Blom: ‘Het opgepompte grondwater
komt eerst in een beluchtingsbassin,
waarbij het binnenstromende water
direct in de vijver wordt belucht. Hierdoor
komt zuurstof in het water en
vindt deels vervluchtiging plaats van
chloorhoudende koolwaterstoffen.
Vervolgens stroomt het water naar
een bezinkbassin. Door de beluchting
zal namelijk neerslag van ijzerslib
plaatsvinden. Het bezinkbassin moet
periodiek gebaggerd worden om het
neergeslagen ijzerslib te verwijderen.
Vanuit het bezinkbassin stroomt het
water in een ondiepe watergang die
beplant is met riet. Door middel van
oppervlaktebeluchting en de zuurstof
inbrengende werking van het riet is er
extra contact tussen opgepompt grondwater
en zuurstof mogelijk. Daarnaast
vindt er door de bacteriën die zich
in de waterbodem en op de wortels
van het riet bevinden biologische
afbraak van chloorhoudende koolwaterstoffen
plaats. een hele duurzame
oplossing dus!’
Voor de gekozen oplossing is natuurlijk
wel ruimte nodig en die is er vaak niet
in binnensteden. ‘Dat klopt’, zegt Kolkman.
‘Maar we hadden het geluk dat er
langs het spoor een terrein braak lag.
Daar troffen we tijdens ingebruikname
trouwens ook verontreiniging aan. In
opdracht van de gemeente hebben we
een groot deel van het terrein afgegraven
en de vervuilde grond afgevoerd.
Vervolgens zijn de bassins aangelegd.
Het betreft een beluchtingsbassin van
50 m 2 , een bezinkbassin van 100 m 2 en
twee watergangen voor de infiltratie
van het water in de bodem. eén watergang
is beplant met riet, de andere watergang
is niet met riet beplant, zodat
we het effect van het helofytenfilter
kunnen meten.’
WaTerscHeidinG
De saneringsmaatregel is onderdeel
van een integraal plan dat gericht is op
het verplaatsen van de waterscheiding
tussen het brongebied van de verontreiniging
en het intrekgebied van de
waterwinning Het engelse Werk.
Van der Ham: ‘De waterwinning Het
engelse Werk bestaat uit 21 winput-
ten en een deel van de binnenstad van
Zwolle lag binnen het intrekgebied
van de waterwinning. De vroegere vier
meest noordelijke winputten worden
gebruikt als interceptieputten, waarmee
de verontreiniging tijdelijk wordt
opvangen. In oktober 2010 is het puttenveld
gedeeltelijk verplaatst naar de
IJssel toe. Hierdoor werd het intrekgebied
kleiner en is de waterscheiding
in zuidelijke richting verplaatst. De
verontreinigingsbron is nu buiten het
intrekgebied komen te liggen.
Om de pluim ter hoogte van de waterscheiding
te saneren, is een nieuwe
onttrekkingsput vlak bij de verontreinigingsbron
geboord. Op termijn zal deze
grondwateronttrekking met de deepwell
de verontreinigingspluim loskoppelen
van het brongebied. Uiteindelijk
zal de verontreiniging na tien jaar zijn
verdwenen. Overigens zal Tauw de monitoring
van het grondwater gedurende
die tijd verzorgen.’
Goud
Bijzonder is verder dat de warmte uit
het verontreinigde grondwater dat
wordt opgepompt met de deepwell,
wordt gebruikt om een nabijgelegen
semi-permanente opvang voor verslaafden
te verwarmen. Kolkman: ‘Het
water stroomt eerst naar een warmtewisselaar
en dan pas naar de vijver.
Met behulp van een warmtepomp
wordt het gebouw volledig verwarmd.
In de zomer kan er met datzelfde systeem
worden gekoeld. er is dus sprake
van een volledig duurzame sanering.’
Wethouder Dannenberg is enthousiast
over deze techniek: ‘Op deze wijze
maken we gebruik van duurzame bodemenergie,
kunnen we CO 2 -uitstoot
reduceren en tegelijkertijd gaat met
deze methode de energierekening
omlaag. Door deze integrale visie
gemeentebreed toe te passen kunnen
we over dertig jaar gezien nog eens
150 miljoen euro op de energiekosten
besparen. Hiermee hebben we goud in
handen. Het is ook niet voor niets dat
het voormalige ministerie van VrOM de
resultaten uit de pilot wil laten neerdalen
in toekomstige regelgeving. Ook de
samenwerking met Tauw is prima verlopen.
We hebben samen een indrukwekkende
prestatie geleverd!’
carla Van der Ham,
+31 57 06 99 74 6 / CaRLa.VanDeRHam@tauW.nL
‘er is hier sprake
van een volledig
duurzame
sanering’
10 tauW CORPORate magazIne januaRI 2011 / nummeR 1
11