Ingenieus januari 2011 - Tauw

OpINIe
krinGlopen sluiTen
Hoe ziet dat concept er dan uit en wat
zijn de doelstellingen? De la Court: ‘We
willen bevorderen dat het prachtige
Lochemse landschap behalve voor agrarische
en recreatieve doeleinden ook
weer voor energiedoeleinden gebruikt
gaat worden. Ik zeg met nadruk wéér.
Want vroeger was het heel gebruikelijk
om energie op te wekken uit wat voor
handen was in de directe omgeving. Je
haalde turf uit de bodem en brandhout
uit de bossen. De wind werd ingezet
voor het malen van graan of het zagen
van hout. en als je een stuwdam in een
‘ We hebben berekend dat we 75% van de
energievraag binnen onze gemeente uit lokale
duurzame bronnen kunnen halen’
rivier plaatste, kon je daarachter een
watermolen laten draaien. Tegenwoordig
moet je dan denken aan moderne
windmolens, zonnepanelen, biovergisting,
algenkweek en benutting van
restwarmte uit industriële processen.
Daarmee gaan we de uitstoot van CO 2 ,
methaan- en lachgas te lijf met een
cradle to cradle aanpak van de energievraag.
Dat betekent dat we energiekringlopen
willen sluiten.’
locHemenerGie
Maar hoe ga je dat procesmatig vormgeven?
‘Wij hebben gemerkt dat er onder
de bevolking veel animo is om – waar
mogelijk – zelf een bijdrage te leveren.
Voor ons aanleiding om samen met een
gemotiveerde club inwoners Lochemenergie
op te richten. Let wel, de gemeente
Lochem is niet de eigenaar van
Lochemenergie; het gaat dus niet om
een gemeentelijk energiebedrijf. De ge-
meente Lochem is lid van de vereniging
en heeft net zoveel stemrecht als ieder
aangesloten individu. In vijf weken tijd
hebben zich bijna 1000 leden gemeld.
Dit collectief van uiterst gemotiveerde
mensen zet zich in voor buurtinitiatieven.
Allemaal kleinere groepen die
in hun directe omgeving op beperkte
schaal aan de slag willen met duurzame
energie.’
Uiteindelijk moet deze structuur volgens
de bevlogen wethouder het karakter
van een coöperatie krijgen, waarin
de leden bepalen op welke wijze dividend
op winst wordt uitgekeerd en hoe
investeringen plaatsvinden.
‘We hebben grofweg berekend dat we
75% van de energievraag binnen onze
gemeente uit lokale duurzame bronnen
kunnen halen. Op dit moment betalen
we jaarlijks in Lochem met z’n allen
ongeveer 10 miljoen euro aan energie.
Kun je nagaan wat Lochemenergie kan
betekenen voor de lokale economie.’
buurTenerGiecoöperaTie adel
Binnen de structuur van Lochemenergie
is er nu een pilot gestart rond de voormalige
vuilstortplaats Armhoede. De
vuilstort is geseald en op termijn alleen
nog zichtbaar als terp in het landschap.
De pilot draagt de naam ADeL (Arm-
hoede Duurzaam energieLandschap).
In overleg met de omwonenden geeft
de gemeente Lochem de aftrap door de
zuidflank van de terp te ‘bekleden’ met
photovoltaïsche (pV) panelen oftewel
zonnepanelen. Het is de bedoeling dat
de installatie aansluitend wordt overgedragen
aan de buurtcoöperatie ADeL.
Jos te Bulte runt een biologisch boerenbedrijf
en is één van de zes leden van de
projectgroep die er hard aan trekt om iedereen
uit de buurt te enthousiasmeren.
Het gaat langzaam, maar hij is optimistisch.
‘Voor ons kan het natuurlijk niet
snel genoeg gaan. Maar we zullen onze
geestdrift moeten temperen om niet te
ver voor de muziek uit te lopen. We hebben
nog een lang traject voor de boeg
en daar willen we graag zoveel mogelijk
buren in meenemen. In het gebied staan
ongeveer veertig burgerwoningen en
er zijn zo’n tien bedrijven gevestigd.
Maar liefst 95% van de bewoners heeft
zich inmiddels aangesloten bij de belangenvereniging.
Dat wil op zijn minst
zeggen dat ze betrokken zijn en positief
staan tegenover het initiatief. Volgend
jaar worden de pV-panelen geplaatst en
dan willen we de organisatiestructuur
rond hebben. Tot die tijd moet er nog
veel werk verzet worden om de geesten
rijp te maken voor verdere initiatieven.
ENERGIEkRINGLoop
Cradle to cradle (C2C) is één van de leidende principes
van het energielandschap. Maar wat betekent
C2C in dit verband? Een concreet voorbeeld: je wekt
energie op door vergisting van mest, gft-afval en
andere geschikte reststromen. Met het vrijkomende
gas maak je elektriciteit. Een deel van het gas wordt
veredeld tot gróen gas. Vervolgens vindt recycling
van organische stof plaats door het residu uit de vergister
na compostering terug te leveren aan de boeren.
Op deze manier breng je organische stof weer
terug in het systeem, wordt koolstof vastgelegd en
de zogenaamde nutriëntenbalans gesloten.
Denk aan een uitbreiding van de pV-installatie.
en op langere termijn wellicht
de bouw van een vergistingsinstallatie.’
keTTinGreacTie
Tauw-consultant Marion van Amelrooij
begeleidt het hele proces. ‘Onze bemoeienis
begon met de voorbereiding
van een subsidieaanvraag in het kader
van het IKS (innovatieprogramma klimaatneutrale
steden). Met succes, want
voor het project is een budget van ruim
500.000 euro gereserveerd. Daarvan
betaalt de gemeente het onderzoek naar
het optimale energielandschap. Met
andere woorden, op welke wijze kun
je – gelet op de omstandigheden – het
betreffende landschap inrichten om een
zo hoog mogelijke energieopbrengst te
krijgen? Het pilotproject moet een kettingreactie
teweegbrengen, waardoor
de principes van het energielandschap
zich als het ware via de structuren
van Lochemenergie als een duurzame
olievlek over de buitengebieden van de
gemeente verspreidt. Wij begeleiden de
processen rond deze pilot. en natuurlijk
spelen wij ook graag een rol bij de inhoudelijke
vraagstukken.’
marion Van amelrooij,
+31 57 06 99 15 6 / maRIOn.VanameLROOIj@tauW.nL
Overschotten aan nutriënten, warmte en CO 2
gebruik je voor krooskweek in grote bassins. Kroos is
eiwitrijk en kan als sojavervanger worden gebruikt
in veevoer. Of je gebruikt de overschotten voor
algenkweek. Van algen is bekend dat ze veel CO 2
kunnen absorberen. De kringloop is gesloten doordat
de output van een bedrijf input wordt voor een
volgende processtap.
De Nieuwsbrief ADEL met uitvoerige informatie
over de principes van het energielandschap is te
bestellen via www.lochemenergie.nl.
18 tauW CORPORate magazIne januaRI 2011 / nummeR 1
19