Inhoudsopgave

Het zelfconcept, de ideeën over wie men is, zal slechts die eigenschappen
bevatten die zelfwaardering mogelijk maken, dus die eigenschappen die door
anderen werden goedgekeurd. Door te leven in overeenstemming met het
zelfconcept (zelfactualisatie) kan de persoon voor zichzelf waardering
opbrengen. (Smeijsters, 1991, blz. 61)
Juist voor meisjes met anorexia nervosa zijn de meningen en verwachtingen van
anderen heel belangrijk. In de conclusie van het eerste hoofdstuk is beschreven
dat het aanpassen aan de wensen en behoeften van anderen een deel is van het
ziektebeeld van anorexia nervosa. Bloks (1999) schrijft het volgende:
Patiënten met anorexia nervosa hebben een gebrek aan zelfwaarde. Zij voelen
zich weinig waard en missen het gevoel controle over hun leven te hebben. Zij
neigen ertoe zich aan te passen aan wat zij denken dat anderen van hen
verwachten. (Bloks, 1999, blz.9)
Deze beschrijving laat duidelijk zien hoe belangrijk het is om de sociale context
van een meisje met anorexia in de therapie niet achterwege te laten. Het laat
zien dat de eigen ik zich voornamelijk bezighoudt met ‘wat anderen van haar
denken’. De cliënten lijken hun eigen behoeften te zijn kwijtgeraakt en zich nog
slechts tot de ander te kunnen richten. (Bloks, 1999)
Het in de clientcentered muziektherapie beschreven zelfconcept, de visie die een
persoon van zichzelf heeft; de ideeën over wie men is, wordt toegespitst door
wat men denkt dat de ander acceptabel vindt. Cliënten met anorexia nervosa
doen dit vaak zonder deze belangrijke ander te raadplegen. Zodra de ander wel
wordt geraadpleegd, wordt zijn verhaal gefalsificeerd tot dit is aangepast aan het
verkeerde zelfbeeld van het meisje met anorexia.
Zondag (2003) beschrijft in zijn boek poppetjes die wij van de mensen uit onze
omgeving maken. Deze personen hebben functies in ons bestaan en we hebben
daar specifieke relaties mee. We denken deze poppetjes door en door te kennen
of menen een goed inzicht te kunnen opbouwen op basis van een paar
contacten. Hij vindt dit een misvatting.
We communiceren met de poppetjes in ons hoofd die we zelf gecomponeerd
hebben op basis van onze directe waarnemingen en persoonlijke inkleuringen. In
die inkleuringen zitten onze eigen normen en waarden, onze wensen, angsten,
gissingen, frustraties, trauma’s en de meervoudig ingekleurde verhalen van
anderen. (Zondag, 2003, blz.126)
Smeijsters (1991) omschrijft in ‘muziektherapie als psychotherapie’:
De ontwikkeling van een, door anderen beïnvloed, zelfconcept kan er toe leiden
dat de persoon het contact met zichzelf verliest en niet meer zijn oorspronkelijke
eigenschappen actualiseert. Uit angst voor (geïntrojecteerde) afkeuring leidt hij
zijn leven volgens de maatstaven van anderen. (Smeijsters,1991, blz.60)
30